اهمیت بسته بندی در تجارت و صادرات چقدر است ؟
به گزارش هیو بلاگ، امروزه بسته بندی بیش از هر موضوع دیگری برای یک صادر کننده پیروز، اهمیت دارد و اهمیت آن برای بازارهای خارجی به مراتب از بازارهای داخلی بیشتر است. به همین علت برای بسته بندی، اصول و قواعدی تنظیم شده که هر فروشنده به طور کلی و هر صادر کننده به طور خاص، جهت پیروزیت خود بایستی به آنها توجه نماید.
به عبارتی دیگر، برای حضور در بازارهای دنیای که تعداد زیادی از فراوری نمایندگان، عرضه نماینده کالاهای مشابهی هم هستند، بسته بندی مناسب صادراتی، یکی از اصول اساسی برای پیروزیت در امر صادرات می باشد و فراوری نماینده ای که به این امر توجه نداشته باشد، از دور رقابت خارج می شود.
این امر خصوصا برای راهیابی به کشورهای پیشرفته که خانواده ها دارای قدرت خرید بالا بوده و به مرغوبیت، شکل و طرح بسته اهمیت بسیار می دهند، مهم می باشد. در این مقاله سعی شده ضمن معرفی فرهنگ بسته بندی به وسیله رعایت شاخص های مهم آن و تأثیر آنها در پیشرفت بسته بندی در طی سال های اخیر و صندلی ویژه آن پرداخته می شود.
چنان چه اگر بسته بندی یک محصول مجذوب نماینده، موردپسند، دربرگیرنده مشخصات، معرف محصول و هم مطابق با جنبه های روان شناختی خریداران باشد، به همان اندازه از جذب بازار بالایی برای فروش کالا برخوردار خواهد بود. البته ممکن است در بعضی موارد، خریداران کیفیت کالا را از یاد برده و شیفته زیبایی بسته بندی محصول شوند و کالایی را انتخاب نمایند که دارای پوشش و بسته بندی زیباتر باشد.
کسب بازارهای گسترده برای فروش، اطلاع دقیق از ابتکارات و کشف رقبا و فروشندگان کالاهای مشابه در جذب مخاطب است. حتی اطلاع فوری و به هنگام از تغییراتی که در این زمینه روی می دهد، می تواند بسیار مفید و کارگشا باشد. درک صحیح از فعالیتهای دیگران به طراحی بسته بندی یاری می نماید تا در جو و فضای روز نهاده شده و ضمن رعایت نکات هنری به خلق آثار تازه و قابل توجه بپردازند.
چهار عنصر زیر در بسته بندی، اصولا بر تصمیم گیری خرید مصرف نماینده تأثیر می گذارند که می توان آنها را به دو گروه مجزا، عناصر بصری و اطلاعاتی، طبقه بندی نمود.
عناصر بصری شامل: تصاویر، اندازه و شکل بسته هاست که بیشتر بر تصمیم گیری تأثیر می گذارند و عناصر اطلاعاتی، مربوطه به ارائه اطلاعات و فناوری های استفاده شده در بسته بندی هاست که احتمالا از جنبه شناختی حائز اهمیت می باشند.
سال های مدیدی است که بسته بندی عنصری ضروری برای حفاظت کالاها به شمار می رود و امروزه به ویژه در بخش خرده فروشی، تقریبا تمامی کالاها به صورت بسته بندی شده عرضه می گردند. با آنالیز تاریخچه بسته بندی متوجه می شوید که بسته ها تا مدت های زیادی فقط محافظ محصول، تلقی می شدند و هزینه آن هم از هزینه محصول جداگانه برآورد می شد. ولی به تدریج، جنبه تبلیغات و اطلاع رسانی بسته ها هم مورد اهمیت نهاده شد.
چهار عنصر زیر در بسته بندی، اصولا بر تصمیم گیری خرید مصرف نماینده تأثیر می گذارند که می توان آنها را به دو گروه مجزا، عناصر بصری و اطلاعاتی، طبقه بندی نمود. عناصر بصری شامل: تصاویر، اندازه و شکل بسته هاست که بیشتر بر تصمیم گیری تأثیر می گذارند و عناصر اطلاعاتی، مربوطه به ارائه اطلاعات و فناوری های استفاده شده در بسته بندی هاست که احتمالا از جنبه شناختی حائز اهمیت می باشند.
همراه با توسعه صنعت بسته بندی، مفهوم بازاریابی، صندلی طرح مشتری مداری، رنگ و نقش، نوشتن حروف، تبلیغات روی بسته و دیگر عناصر بسته بندی در بازاریابی محصول و جذب مخاطبان به خرید آن به شدت افزایش یافت. امروزه اهمیت بسته بندی به حدی مورد توجه نهاده شده که حتی عده ای از محققان بازاریابی از آن به عنوان یکی دیگر از عناصر اصلی و تأثیر گذار بازاریابی یاد می نمایند. به علاوه امروزه بسته بندی، دیگر چیزی جدا از محصول نیست، به طوری که هزینه آن جزو قیمت تمام شده محصول محاسبه می شود. در دنیای امروز، تمامی اجزای تشکیل دهنده بسته بندی به ویژه طراحی شکل، نام و نشانی شرکت و محصول، فرم، رنگ و نقش روی آن، مجموعا برای شرکت فراوری نماینده محصول ایجاد می شود زیرا که شکل، طرح یا نقش و نام و نشانه ثابت یک بسته در اذهان مشتریان می ماند به طوری که آنان با تماشا این عناصر، تصویر هویتی ویژه ای را برای محصول خاص خود قائل می شوند.
بیشتر بخوانید : فزونین مرکز چاپ جعبه مقوایی در ایران کجاست ؟
نقش بسته بندی در توسعه صادرات
مرکز تجاری بین المللی سازمان ملل ITC (International tradle center) اهمیت بسته بندی را از دیدگاه های مختلف بهداشتی، مالی، اجتماعی و زیست محیطی مورد آنالیز قرار می دهد و موارد گوناگونی را | بیان می نماید که در ذیل به چند مورد آن اشاره می شود:
1) بسته بندی مناسب و مطابق استاندارد، می تواند ضایعات مواد غذایی را در محیط زیست کاهش دهد؛
2) صنعت بسته بندی از نظر مالی به خوبی آمادگی لازم را در جهت تغییر و دگرگونی به منظور کاهش مواد مصرفی در ساخت، بدون تغییر در ظرفیت و کیفیت را دارد؛
3) کاهش قیمت فراورده به وسیله کاهش آسیب های ناشی از عوامل مکانیکی، شیمیایی و میکروبیولوژی (کارشناسان بسته بندی اعلام می دارند که هزینه تمام شده محصولاتی که بدون بسته بندی توزیع و تحویل داده می شوند دو برابر محصولاتی است که تحت شرایط صحیح بسته بندی و به بازار مصرف عرضه می شوند.)؛
4) ایجاد انگیزه یا تشویق مصرف نماینده برای خرید محصول؛ 5) القاء کردن خصوصیات خوب محصول در فکر مصرف نماینده؛
5) القاء کردن خصوصیات خوب محصول در فکر مصرف نماینده؛
6) بسته بندی مناسب با جلوگیری از فاسد شدن سریع و هم نگهداری کالا، منجر به کاهش هزینه می شود؛
7) بسته بندی علاوه بر مزیت های ذکر شده، دارای خصوصیات دیگری هم می باشد که امروزه در کشور ما به آن توجه بیشتری شده است به عنوان مثال، استفاده از مواد به جای مانده خود بسته بندی).
در حال حاضر کشور ما هم به آن توجه کرده و با طرح تفکیک زباله ها به فکر استفاده مجدد از آنها می باشد. در کشورهای پیشرفته حتی از تبدیل این زباله ها به مصنوعات قابل مصرف دیگر به وسیله صادرات، عایدیهای ارزی چشمگیری عایدشان می شود؛
8) در نگاه بالاتر و در سطح بین المللی، بسته بندی مناسب علاوه بر معرفی بهتر کالاهای هر کشور، منجر به افزایش تقاضا برای آن ها در سطح بازارهای فرامنطقه ای شده و منجر به بالا رفتن ارزش افزوده کالاها و عایدی ارزی آن کشور می شود؛
9) برای حضور در بازارهای بین المللی، می توان از بسته بندی استاندارد و مطلوب برای کالاهای صادراتی استفاده کرد تا در برابر کالاهای مشابه رقبا، پیشی گرفت. البته یکی از اصول اساسی پیروزیت در بخش صادرات، پرداختن به بسته بندی است، لذا نباید هیچگونه تردیدی به نقش بسته بندی در افزایش صادرات داشت و عدم توجه به این موضوع مهم، سبب از دست دادن بازارهای دنیای و از همه مهم تر، بازارهای موجود سنتی در دنیا می شود.
بیشتر بخوانید : فزونین فروشنده مرکب {معرفی 10 فراورینماینده برتر مرکب چاپ ایران}
سرمایه گذاری در صنعت بسته بندی برای توسعه صادرات
با استفاده از ابزارهای موجود صنایع بسته بندی مواد اولیه، وسایل و تجهیزات، ایده ها و الگوها به کار گیری مدیریت فرایندی و مطالعات بازاریابی و کارکردها و قابلیت های یک بسته بندی استاندارد امروزه ما در دنیای پیشرفته صنعت بسته بندی مشاهده می کنیم که می توان محصولات بومی یک کشور را از یک قاره به قاره دیگر معرفی کرد و نتایج این معرفی علاوه بر کسب عایدی مادی، باعث معرفی سنت، فرهنگ، قابلیتهای نهفته و تبلیغات کشور صادر نماینده می شود.
پس می توان از این ابزار در شرایط وضع موجود کشور خودمان هم با استفاده از یک ساختار از قبل تعریف شده به این هدف رسید. به ویژه کشور ما دارای محصولات خاص و منحصر به فرد می باشد که امروزه ما شاهد آن هستیم این محصولات متأسفانه بدون بسته بندی و به صورت فله ای از کشور مجوز خروج را دارند؛ اما وقتی همین محصولات با یک بسته بندی صادر می گردند کشور مقصد بنا به دلایل استانداردهای موجود، عدم پذیرش آن را اعلام می نماید و یا اینکه در رقابت با محصولات کشورهای رقیب از رقابت جا می ماند و میدان رقابت به دست رقبا می افتد و معلوم است که می توان به ارز آوری این صنعت اعتماد کرد و با داشتن 16 استان مرزی و با یک برنامه ریزی و مدیریت مناسب به رشد و شکوفایی آن یاری کرد. بدین منظور به عنوان نمونه در ذیل به دستاوردها و نتایجی که می توان با استفاده از یک بسته بندی مناسب برای ارزآوری رسید، اشاره نمود:
کاهش هزینه حمل و نقل
به وسیله بسته بندی مناسب می توان از فضاهای خالی بهتر استفاده کرد و می توان در یک مرحله از حمل و نقل اندازه بیشتری کالا نسبت به محصول بدون بسته بندی مناسب حمل نمود.
افزایش عایدیهای ارزی کشور
یک بسته بندی مناسب برای صادرات، می تواند افزایش تقاضا را برای آن محصول بالا ببرد که این امر نه تنها در آمد ارزی ایجاد می نمایند بلکه عدم خروج ارز از کشور را هم در پی دارد.
جلوگیری از وابستگی کشور به صادرات تک محصولی
با استفاده از فناوری بسته بندی، می توان محصولات صنایع دستی، ذخایر خدادادی، محصولات کشاورزی داخلی، فراورده های نفتی و سایر موارد را به خارج از کشور عرضه کرد و مانع از فروش یک محصول و وابستگی داخلی به آن را از میان برداشت
ایجاد اشتغال
یکی از مهم ترین دستاوردهای صنایع بسته بندی، ایجاد اشتغال می باشد. با توجه به رشدی که صادرات غیر نفتی به خصوص در زمینه بسته بندی کالاها به وجود می آورد، منجر به رونق کار در شرکت های صادر نماینده می شود. البته با توجه به سود آوری آنها، سرمایه گذاران به سمت ایجاد کارخانه ها و شرکتهای مرتبط با صنایع بسته بندی کشیده می شوند.
بسته بندی مناسب با جلوگیری از فاسد شدن سریع و هم نگهداری کالا، منجر به کاهش هزینه می شود؛
بسته بندی علاوه بر مزیت های ذکر شده، دارای خصوصیات دیگری هم می باشد که امروزه در کشور ما به آن توجه بیشتری شده است به عنوان مثال، استفاده از مواد به جای مانده خود بسته بندی).
بیشتر بخوانید : فزونین کارگاه چاپ سیلک ایران کجاست؟{معرفی 10 چاپخانه سفارش چاپ سیلک اسکرین تهران}
ضرورت و اهمیت بسته بندی
زمانی که محصولات مشابه با نام های تجاری مختلف، از نظر کیفی به هم نزدیک می شوند، بسته، عامل مهمی در ایجاد فزونی و تمایز محصول مورد نظر نسبت به محصولات مشابه، به شمار میرود. بعضی از فراورینمایندگان با توجه به نقش بسیار مهم بسته ها در فروش کالاها، بسته های خود را به گونه ای طراحی می نمایند که امکان استفاده مجدد بسته، پس از مصرف محصول هم وجود داشته باشد. مثلا ظروف شکلات و بیسکویت پس از مصرف محصول، برای نگهداری اشیاء دیگر استفاده می شوند. اهمیت این امر از این جهت است که تأثیرات تبلیغی یک بسته تا مدت های زیادی در برابر دیدگان مصرف نمایندگان باقی می ماند.
در واقع، زمانی که کالاهای بسته بندی شده از دسترس فراوری نمایندگان خارج و به میان مصرف نمایندگان می فرایند، امکان تبلیغ محصول را به وسیله شکل و ظاهر خود بر عهده می گیرند. نام یا علامت و یا تصویر روی بسته، نشانگر قدرت و مقدار نفوذ بسته بندی و در نهایت نشان دهنده نفوذ شرکت سازنده و یا فراوری نماینده آن است. ضرب المثل معروف بسته بندی، فروشنده خاموش است، بیانگر ارتباط تنگاتنگ بسته بندی و فروش محصول است. در واقع، بسته بندی معرف و مبلغ شرکت سازنده محصول به مشتریان بوده و هر چه این ارتباط نزدیک تر و محکم تر باشد، استقبال مخاطبان و فروش محصول افزایش خواهد یافت.
بیشتر بخوانید : 10 کارخانه برتر کارتن سازی ایران
ضعف بسته بندی باعث کاهش صادرات غیرنفتی ایران
آنچه که الآن با توجه به تحریم ها مشاهده می شود برای استقلال کشور و به دور ماندن از تحریم های موجود، بایستی از ارز آوری تک محصولی به داخل کشور خارج شد، لذا باید به توانمندی های داخلی و ذخایر ایرانی برای صادرات توجه نماییم و برای اینکه بتوانیم در بازار حاصل از محصول دانش و توانمندی خود را عرضه نماییم به ناچار باید آنرا با یک پوشش به نام بسته بندی استاندارد که دارای حداقل مشخصات باشد، استفاده کنیم زیرا رقبای ما با استفاده از ویژگی های کار کردی بسته بندی ها برای جلب رضایت مصرف نماینده و مخاطبین خود کوشش و سرعت رو به رشدتری نسبت به ما دارند. پس به ناچار باید برای صادرات محصولات ایرانی به بسته بندی استاندارد بیشتر توجه نماییم.
بیشتر بخوانید : 10 چاپخانه چاپ لیبل و برچسب {فزونین چاپ لیبل کجا انجام می شود؟}
بسته بندی مناسب باید دارای چه ویژگی هایی باشد تا بتواند زمینه رقابت پیروز را فراهم کند؟
باید متذکر شد که امروزه بسته بندی فقط به منظور محافظت از کالا استفاده نمی شود، بلکه برای آن نقش های مختلف و مسئولیت های زیادی قائل هستند که می توان به مواردی چون ایجاد ارزش افزوده، ارائه اطلاعات به مشتری، جذب مخاطب با داشتن مجذوب نمایندهیت لازم، حفظ شخصیت و شأن مشتری، احترام به فرهنگ ها و ارزش های جوامع مختلف و استفاده از فرهنگی که برای مشتری لذت بخش باشد، تضمین بهداشت سلامت در قبال نوع ماده استفاده شده برای بسته بندی و غیره اشاره نمود.
بدین منظور، فراوری نمایندگان کشور باید به این موارد توجه کافی داشته باشند تا بتوانند محصولی را فراوری و عرضه نمایند که مورد قبول مشتریان قرار گیرد. البته هزینه بسته بندی آن قدر نباید بالا برود که بهای فروش محصول را نسبت به کالاها و محصولات مشابه افزایش داده و بدین ترتیب کالای ارائه شده را غیرقابل رقابت نماید.
بسته بندی و مصرف نمایندگان
مطلب مهم این است که کالاهای فراوریی باید در راستای رعایت الزامات استانداردهای ویژه برای رضایت مصرف نماینده حرکت نمایند و تابع سلایق فردی و معیارهای عامه پسند نیستند. در جایی که حجم وسیعی از کالاهای مصرفی وجود دارند، رقابت بین فراوریات بسیار زیاد است و در چنین بازاری، کالایی مورد توجه خواهد بود که از کیفیت خوب و بسته بندی زیبا و متناسب با نظرات خریداران، برخوردار باشد و اینجاست که صنعت بسته بندی، تأثیر خود را نشان می دهد و طبق نظر بسیاری از کارشناسان بازار و تجارت دنیای، این صنعت را می توان نتیجه پیروزیت واحدهای فراوریی، عنوان نمود.
در این بخش از صنعت بسته بندی، علاوه بر فیزیک زیبای محصول، به مواردی از قبیل: مقاومت بسته بندی، شکل و هندسه بسته بندی، مشخصات مواد داخل بسته بندی و غیره توجه خاصی می شود. پس باید قبول کرد که بسته بندی کالا و رضایت مصرف نماینده، به عنوان دو قاعده اساسی جدانشدنی از هم، رونق و افزایش فروش کالاهای فراوریی را به همراه دارد.
بسته بندی و فراوری نمایندگان
در بیشتر کشورهای پیشرفته، فراوریات کارخانجات و واحدهای فراوریی با مشخصات ویژه ای ارائه می شوند که ضمن رعایت صداقت کاری، درخواست های خریدار را هم به همراه دارد. در کشورهای پیشرفته دنیا دیده می شود که در بسته بندی محصولی مانند: خمیردندان، ضمن زیبایی پوشش خمیر دندان، گاهی اوقات در کنار محصول اصلی، یک خمیر دندان کوچکتر و یا یک نخ دندان به عنوان هدیه فروشنده به خریدار، قرار می دهند و نه تنها از کیفیت و کمیت جنس اصلی کم نمی نمایند؛ بلکه در صدد دستیابی به راهی جهت جذب مخاطبان بیشتر می باشند.
بیشتر بخوانید : فزونین جعبه سازی هارد باکس ایران کدام است ؟
صنعت بسته بندی و وابستگی به خارج از کشور
آنچه که مسلم است صنعت بسته بندی ما با کوشش در بخش خصوصی در حال رشد و گذر از مراحل سنتی می باشد. این فرآیند به ما یاری خواهد نمود تا بتوانیم کالای ایرانی را بیشتر و زودتر به بازارهای دنیای معرفی کنیم. در طی دو دهه گذشته و مقایسه توانمندی های بخش خصوصی در تکامل و حرکت رو به رشد صنعت بسته بندی کشور قابل ملموس می باشد؛ اما آنچه که الآن با توجه به تحریم ها مشاهده می کنیم برای استقلال کشور و به دور ماندن از تحریم های موجود، بایستی از ارزآوری تک محصولی به داخل کشور خارج شویم، لذا باید به توانمندی های داخلی و ذخایر ایرانی برای صادرات توجه نماییم و برای اینکه بتوانیم در بازار محصول حاصل از دانش و توانمندی خود را عرضه نماییم به ناچار باید آنرا با یک پوشش به نام بسته بندی استاندارد که دارای حداقل مشخصات باشد، استفاده کنیم زیرا رقبای ما با استفاده از ویژگی های کار کردی بسته بندی ها برای جلب رضایت مصرف نماینده و مخاطبین خود کوشش و سرعت رو به رشد تری نسبت به ما دارند. پس به ناچار باید برای صادرات محصولات ایرانی به بسته بندی استاندارد بیشتر توجه نماییم.
از آنجایی که در کشور ما این حرکت ها به صورت سلیقه ای و منطقه ای در حال شکل گیری است، دارای زیر ساخت های مطالعه شده نمی باشد. حرفه بسته بندی در دنیا دارای یک ساختار می باشد که اجزای آن به همدیگر پیوسته می باشند.
این ساختار تشکیل شده است از بخش هایی از قبیل: مواد اولیه، وسایل و تجهیزات، احتیاج مخاطبین، مباحث مالی و ظاهر بسته بندی و کارکردهایی از قبیل: حمل و نقل، جابه جایی، ذخیره سازی، توزیع، فروش، بازیافت، حفظ محیط زیست، کارکردهای طراحی و غیره.
لذا هر کدام از بخشهای نامبرده در بسته بندی هر کالا، نقش بسزایی در توسعه، رشد و روابط با رقبای خود ایجاد خواهد نمود و برای تسلط بر این ساختار و مدیریت کردن بر آن چاره ای جز مطالعه، آموزش، تحقیق و پژوهش نداریم و این خود معرف یکی از ضعف های بزرگ در کشور می باشد که در برخورد با این موضوع، فاقد رشته ای به نام صنعت بسته بندی و اجزای زیر مجموعه آن می باشیم و این خود بیانگر آنست کوشش هایی که در حال اقدام می باشد دارای یک مدیریت واحد و پیوسته نیست و نمی توان برای آن راهبردی در نظر گرفت و به این طریق، همواره این وضع موجود تحت تنش و تغییرات می باشد و اگر ما نتوانیم این ساختار را که دارای اجزای بهم پیوسته می باشد خوب تعریف کنیم در مقام مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته عقب خواهیم بود.
آنچه که الان در دنیا به این موضوع توجه شده است، داشتن نگاه آموزش محور می باشد؛ بسته بندی یک حرفه یا رشته میان رشته ای می باشد پس نه تنها آن را نباید یک صنعت در نظر گرفت بلکه باید آن را به عنوان یک ابر صنعت معرفی نمود که با به کارگیری چند صنعت از رشته های مختلف می تواند به یک صنعت تازه برسد که ما امروزه آن را در دنیا به عنوان صنایع بسته بندی می شناسیم و این صنعت از ابتدای فرآیند فراوری کالا تا زمان انتها آن که به دست مصرف نماینده می رسد، تأثیر گذار بوده و طراحان خواسته و یا ناخواسته نقش آنرا باید در فرآیند فراوری قبول نمایند و به نوعی می توان گفت این صنعت یک حلقه مفقوده در فراوری کالا محسوب می شود و از جمله دلایل اصلی توجه نکردن به این صنعت بزرگ، نگاه هزینه بر بودن آن می باشد، در صورتی که به این صنعت باید با نگاه سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه ها توجه نمود.
آنچه که الآن با توجه به تحریم ها مشاهده می کنیم برای استقلال کشور و به دور ماندن از تحریم های موجود، بایستی از ارزآوری تک محصولی به داخل کشور خارج شویم، لذا باید به توانمندی های داخلی و ذخایر ایرانی برای صادرات توجه نماییم و برای اینکه بتوانیم در بازار محصول حاصل از دانش و توانمندی خود را عرضه نماییم به ناچار باید آنرا با یک پوشش به نام بسته بندی استاندارد که دارای حداقل مشخصات باشد، استفاده کنیم زیرا رقبای ما با استفاده از ویژگی های کار کردی بسته بندی ها برای جلب رضایت مصرف نماینده و مخاطبین خود کوشش و سرعت رو به رشد تری نسبت به ما دارند. پس به ناچار باید برای صادرات محصولات ایرانی به بسته بندی استاندارد بیشتر توجه نماییم.
ارتباط بسته بندی با کالا
سازمان های پژوهشی بسته بندی دنیا، بسته بندی را به عنوان حصار محصول تلقی می نمایند. این حصار قادر است تا مطلوبیت های زیر را تأمین نماید:
ظرف می تواند از کالا محافظت و نگهداری کند، با خریدار ارتباط برقرار نماید، اطلاعات لازم را به مشتری منتقل کند، کالا را نمایش داده و سودمندی آن را نشان دهد.
به عبارت دیگر، بسته یک فن و مجموعه ای هماهنگ از مواد، انرژی، ارزش و تفکر است که ساختاری محافظت نماینده و هم اطلاع رسانی برای کالا به وجود می آورد. اگر ساختار حفاظتی کالا، ضعیف باشد، کالا اسیب خواهد دید و محتمل است که نه تنها از نظر شکل ظاهری، بلکه از نظر ترکیبات، دچار تغییر و آسیب پذیری شود. اگر ساختار اطلاعاتی بسته بندی کالا، مناسب نباشد، نمی توان به جذب مخاطبان، مقدار فروش بالا و افزایش سهم در بازار اطمینان داشت. از این رو، پیش از اینکه بسته ای طراحی، ساخته و دارای طرح و نقش شود، انجام نوعی مطالعه و پژوهش در بازاریابی به نام تحقیقات و پژوهش بسته بندی لازم است.
بیشتر بخوانید : جعبه کارتنی چیست و چرا فزونین بسته بندی برای محیط زیست به شمار می رود؟!
نقش تحقیقات و پژوهش در بسته بندی
اگر ساختار حفاظتی کالا ضعیف باشد، کالا آسیب خواهد دید و محتمل است که نه تنها از نظر شکل ظاهر بلکه از لحاظ ترکیبات، دچار تغییر و آسیب پذیری شود. اگر اطلاع رسانی بسته بندی کالا مناسب نباشد، نمی توان به مقدار فروش بالا و افزایش سهم در بازار اطمینان داشت. بدین منظور در تحقیقات بسته بندی، به پرسش های متعددی باید پاسخ داد از جمله:
- نوع محصول و شرایط مورد احتیاج نگهداری آن چیست؟
- بسته بندی برای مصرف چه کسانی است؟ خانوار یا غیر خانوار؟ زن یا مرد؟ کودک، جوان، بزرگسال یا سالمندان؟ مصرف نماینده نهایی یا واسطه؟ اقشار کم عایدی یا پر در آمد؟
- احتیاجها، سلیقه ها و خواسته های به کار گیرنده بسته چه چیزهایی هستند؟
- بسته قرار است به کجاها حمل ونقل شود؟
- حجم یا اندازه مناسب محصول برای بسته بندی چقدر است؟
- اگر محصول سنگین است، آیا بسته احتیاج به نصب دسته، دستگیره، چرخ یا غیره دارد؟
- آب و هوای جهت شبکه توزیع چگونه است؟ - استانداردهای کیفیت مورد احتیاج در مواد اولیه بسته در بازار هدف کدام است؟
- چه کاربردهای دیگری می توان برای بسته پس از مصرف نهایی متصور شد؟
- توان مالی فراوری نماینده در ساخت بسته، چقدر است؟
- بسته محصولات رقبا چه شکلی است و چه ویژگی هایی دارد؟
- اطلاعات مورد احتیاج برای درج روی بسته کدامند؟
- آیا بسته جنبه کاربرد اصلی یا فرعی دارد؟ (بسته محافظ محصول، بسته محافظ بسته اول، بسته مخصوص حمل ونقل)
- رنگ های گویای محصول کدام است؟
- رنگ های مناسب و مورد علاقه مخاطب بسته چه چیزی است؟
- رنگ های برانگیزاننده و ترغیب نماینده مشتری کدامند؟
- در حیطه عملکردی تحقیقات بسته بندی باید به قابلیت مقایسه، شاخص های مالی و محدودیت روش های تحقیق توجه کرد.
بیشتر بخوانید : فزونین شرکت چاپ و بسته بندی ایران کدام است؟
مقایسه بسته بندی ایران و کشورهای منطقه
آنچه که از شرایط وضع موجود در کشور ما ملاحظه می کنیم برای خروج از صادرات تک محصولی نفت بایستی نگاه ما به کالاهای دیگر کشورمان باشد تا بتوانیم جایگزین نفت قرار دهیم. پس برای جایگزین کردن اقلام غیر نفتی در نگاه اول برای صادرات باید به پوشش آن کالا توجه نمود و آنچه که آمار و ارقام به ما نشان می دهد از شرایط خوبی برای صادرات کالا برخوردار نمی باشیم هر چند که طی سال های گذشته کوشش های زیادی اجرا شده و یا اینکه در دست اقدام می باشد.
پس این شاخص خود معرف آن می باشد که در مقایسه با کشورهای منطقه نظیر: چین، ترکیه، هندوستان و غیره از شرایط بسته بندی مطلوبی برای صدور کالا به بازارهای هدف نمی باشیم. این صنعت با توجه به قدمت طولانی در کشور بنا به استناد منابع (کتاب سفرنامه ناصر خسرو) در صادرات اقلام به کشور مصر بجای مانده)؛ اما دارای رشد و نمو مطلوبی نبوده و حتی در مقایسه با کشورهایی که بعد از ما آغاز کرده اند عقب مانده ایم.
پایین بودن صندلی ایران در صنعت بسته بندی و نبود منظره روشنی از رشد این صنعت می تواند از دو بعد زیر تبعات منفی برای اقتصاد کشور در پی داشته باشد:
- الف- صنعت بسته بندی به عنوان توانمندساز بخش های مالی عمل می نماید؛
- ب- صنعت بسته بندی، خود به عنوان یک صنعت، نقش بسیار زیادی در اشتغال و افزایش عایدی ملی دارد.
جمعیت، رشد مالی کشورها و افزایش قدرت خرید مصرف نمایندگان، تغییر سبک زندگی مصرف نمایندگان و تمایل آنان به مصرف مواد غذایی آماده و منجمد، گرایش به زندگی راحت در میان مصرف نمایندگان، تغییر ساختار سنی جمعیت، تغییر در ساختار خانواده (اشتغال همزمان والدین و احتیاج آنان به مواد غذایی آماده)، سیاست های حمایتی دولت ها از صنعت بسته بندی، افزایش حساسیت مصرف نمایندگان نسبت به سلامت و بهداشت مواد غذایی، افزایش نقش بسته بندی در حمل و نقل محصولات در سطح دنیای، منطقه ای و غیره اشاره نمود. این تغییر و تحولات در کشور ما هم وجود دارد و باعث رشد روز افزون بازار بسته بندی شده است. با این وجود، رشد این صنعت در کشور ما بسیار کند است، طبیعتا در آینده این صنعت نخواهد توانست به این احتیاجها پاسخ دهد.
عایدی حاصل از مواد بسته بندی در سراسر دنیا بین سالهای 2019 و 2022 بر اساس نوع مواد اولیه در تهیه بسته بندی ها همه ساله بیش از یک پنجم فرآورده های غذایی کشورهای دنیا سوم به صورت ضایعات بر اثر فساد ناشی از عوامل گوناگون در مراحل مختلف برداشت، پس از برداشت، بسته بندی، توزیع و مصرف از بین می رود. این رقم در بعضی از کشورهای دنیا سوم به پنجاه درصد هم می رسد، به طوری که شمار قابل توجهی از مردم این کشورها برای تأمین مواد غذایی مورد احتیاج خود در تنگنا هستند. البته در کشورهای پیشرفته صنعتی هم درصدی از مواد غذایی در مرحله مصرف ضایع می شود.
با توجه به این که صنعت غذا در ایران رشد بسیار فزاینده و مطلوبی داشته است و رفته رفته خود را برای حضوری پرقدرت در بازارهای شدیدا رقابتی دنیا آماده می نماید، امید است که با سربلندی شاهد حضور محصولات غذایی ایران در تمام دنیا باشیم.
بیشتر بخوانید : چرا بسته بندی یک هنر محسوب می شود؟
پیروزیت فروش و جلب نظر مشتری چقدر به بسته بندی وابسته است؟
در عرضه هر کالایی آنچه که به چشم بیننده و مخاطب در نگاه اول قابل ملاحظه است پوشش ظاهری کالا می باشد. این پوشش باید متناسب با انتخاب سه ویژگی مهم برای کالا در نظر گرفته شود. این ویژگیها عبارتند از:
- مشخصات و ویژگیهای ذاتی کالا
- احتیاج و انتظارات مصرف نماینده از کالا
- قابلیت ها و توانایی های وضع موجود صنایع بسته بندی
لذا این سه گروه از عوامل مهم در ایجاد و شکل دهی پوشش بسته بندی کالا نقش بسزایی خواهند داشت. با رعایت این گروه از مشخصات، می توان به عملکردها و قابلیتها یک بسته بندی مطلوب و مناسب برای مصرف نماینده رسید. این قابلیت ها عبارتند از: قابلیت جابه جایی، حمل و نقل، ذخیره سازی و آماده به مصرف.
امروزه با رعایت نکات ذکر شده مقدار رشد و رجوع مصرف نماینده به این قبیل از بسته بندی ها در بازار رقابت در نزد نشان های تجاری معروف قابل مشاهده می باشد. استفاده از ویژگی های نامبرده حتی برای کالاهای گمنام هم قابل بهره برداری می باشد. در عمل با استفاده از بسته بندی های مورد مطالعه نهاده شده شده، می توان نظر مصرف نماینده را در نگاه اول و در کمتر از چند ثانیه جلب نمود.
تا زمانی که کالایی وجود ندارد بسته بندی هم وجود نخواهد داشت و بسته بندی در شرایطی وجود دارد که کالا وجود داشته باشد و در کنار آن احتیاج مخاطب و مصرف نماینده هم مورد توجه قرار گیرد و همین احتیاج مصرف نماینده خود هم به تنهایی دارای نسبت های متفاوت می باشد زیرا هدف و انگیزه مصرف نمایندگان حتی در یک منطقه کوچک هم با هم فرق دارد و فراوری نماینده برای پاسخگویی به احتیاجهایشان ممکن است از سطوح مختلفی از بسته بندی استفاده کند.
در پاره ای از موارد ممکن است هزینه بسته بندی بر حسب توضیحات ارائه شده 2 تا 3 درصد قیمت تمام شده کالا را داشته باشد و در پاره ای از موارد بنا به ضرورت و اهمیت حفظ مشخصات کالا و پاسخگویی به مشتریان ویژه هزینه بسته بندی ممکن است 60 الی 65 درصد قیمت تمام شده محصول باشد.
بیشتر بخوانید : فزونین روش چاپ کدام است؟
نتیجه گیری
حال با درک این مطلب که بسته بندی از ابزار مهم بازاریابی در ابعاد ملی و بین المللی است و نقش بسیار کلیدی در افزایش فروش، کاهش موجودی انبار و به حداکثر رساندن سود بنگاه های فراوریی دارد، بنگاه ها برای تقویت قدرت رقابت خود در بازارهای داخلی و خارجی باید به موضوع بسته بندی توجه ویژه ای مبذول داشته و از طراحی، گرافیک، رنگ ها و مواد بسته بندی مناسب برای افزایش سهم خود در بازارهای رقابتی بهره گیرند، زیرا برای نفوذ به بازارهای رقابتی و پر تقاضا، تمام عرضه نمایندگان کالاهای مشابه به ویژگی های بسته بندی شکیل توجه دارند و افرادی که در این امر دقت کافی نداشته باشند از بازار خارج خواهند شد.
از آنجایی که صنعت بسته بندی از صنایع منحصر به فردی است که نه تنها با تمام محصولات و کالاهای فراوریی ارتباط تنگاتنگ دارد؛ بلکه در زمینه صادرات و رونق مالی از عوامل مهم به شمار می آید. کالاهای صادراتی و عرضه کالاهای مصرفی در داخل کشور، زمانی می تواند با رقبای مشابه خود در بازارهای خارجی رقابت نمایند که حداقل از نظر شکل ظاهری از آنان کمتر نباشند.
منبع: مجله چاپخونه