همه چیز راجع به پلی سیتمی یا افزایش گلبول های قرمز خون - هیو بلاگ

تعریف پلی سیتمی

پلی سیتمی شرایطی است که منجر به افزایش گلبول های قرمز در جریان خون می شود. در مبتلایان به پلی سیتمی، اندازه هماتوکریت، هموگلوبین یا تعداد گلبول های قرمز خون بالاتر از حد طبیعی است.

در مبتلایان به پلی سیتمی، اندازه هماتوکریت، هموگلوبین یا تعداد گلبول های قرمز خون بالاتر از حد طبیعی است.

به طور معمول پلی سیتمی از نظر افزایش هماتوکریت گزارش می شود (هماتوکریت نسبت حجم گلبول های قرمز به کل حجم خون) یا غلظت هموگلوبین (هموگلوبین پروتئین مسئول انتقال اکسیژن در خون است).

هماتوکریت (HCT)

هنگامی که هماتوکریت بیشتر از 48٪ در زنان و 52٪ در مردان باشد، پلی سیتمی در نظر گرفته می شود.

هموگلوبین (HGB)

هنگامی که سطح هموگلوبین در زنان بیشتر از 5/16 گرم در دسی لیتر باشد یا در مردان بیشتر از 5/18 گرم در دسی لیتر باشد، پلی سیتمی در نظر گرفته می شود.

پلی سیتمی را می توان به دو دسته اصلی و ثانویه تقسیم کرد

پلی سیتمی اولیه

در پلی سیتمی اولیه افزایش گلبول های قرمز به دلیل مسائل ذاتی در فرایند فراوری گلبول های قرمز ایجاد می شود.

پلی سیتمی ثانویه

پلی سیتمی ثانویه به طور کلی به عنوان پاسخ به سایر عوامل یا بیماری زمینه ای که باعث افزایش فراوری گلبول های قرمز می شود، رخ می دهد.

فراوری گلبول های قرمز به وسیله یک توالی پیچیده از مراحل سخت تنظیم شده در مغز استخوان صورت می گیرد. تنظیم نماینده اصلی فراوری گلبول های قرمز هورمون اریتروپویتین (EPO) است. این هورمون تا حد زیادی به وسیله کلیه ترشح می شود ، اگرچه ممکن است حدود 10٪ به وسیله کبد نیز فراوری و ترشح شود.

ترشح اریتروپویتین در پاسخ به اندازه اکسیژن کم (هیپوکسی) در خون تنظیم می شود. وقتی که اریتروپویتین برای جبران هیپوکسی فراوری گلبول های قرمز خون را در مغز استخوان تحریک می نماید اکسیژن بیشتری می تواند به بافت ها منتقل شود.

پلی سیتمی نوزادی (نوزادان) در 1٪ تا 5٪ نوزادان دیده می شود. شایع ترین دلایل ممکن است مربوط به انتقال خون، انتقال خون جفت به نوزاد پس از زایمان یا اکسیژن رسانی نامناسب مزمن جنین (هیپوکسی داخل رحمی) به دلیل نارسایی جفت باشد.1

علل پلی سیتمی

شمار بالای گلبول های قرمز ممکن است در اثر کمبود اکسیژن، بیماری کلیوی یا سایر مسائل ایجاد شود.

سطوح اندک اکسیژن

ممکن است بدن فراوری گلبول های قرمز را برای جبران هرگونه بیماری که اندازه پایین اکسیژن را در پی دارد، افزایش دهد.

داروهای تقویت نمایندهٔ عملکردبعضی داروهای خاص فراوری گلبول های قرمز را تحریک می نمایند.

بیماری کلیوی

به ندرت در بعضی از سرطان های کلیه و بعضاً بعد از پیوند کلیه، کلیه ها ممکن است اریتروپویتین زیادی فراوری نمایند. این امر باعث افزایش فراوری گلبول های قرمز می شود.2

علائم افزایش گلبول های قرمز

- تاری دید

- درد قفسه سینه

- سردرد

- خارش پوست

- درد عضلات

- سرگیجه

- سرخ شدن صورت

- افزایش فشار خون

- وزوز یا زنگ زدن گوش

اگر سرطان کلیه و یا سرطان کبد و یا سایر تومورهای ترشح نماینده اریتروپویتین باعث افزایش تعداد گلبول های قرمز خون شده باشند، علائم خاص آن عبارتند از: کاهش وزن، درد شکم یا احساس پری شکم و زردی.3

چه موقع نزد پزشک برویم؟

معمولا وقتی پزشک یک سری آزمایش برای تشخیص بیماری فعلی شما تجویز می نماید، در طی این آزمایش، اندازه بالای گلبول های قرمز خون معین می شود، یعنی به طور اتفاقی این افزایش تعداد معلوم می شود.

افزایش تعداد گلبول های قرمز در آزمایش خون نشان دهنده ابتلای شما به یک بیماری خاص است که در بخش علل گفته شد.

ممکن است پزشک، آزمایشات دیگری را برای آنالیز بیماری فعلی شما تجویز کند.3

تشخیص افزایش گلبول های قرمنز خون یا غلظت خون

هنگامی که پزشک آزمایشاتی را برای یاری به تشخیص بیماری شما انجام داده باشد تعداد بالای گلبول های قرمز بدست می آیند. وپزشک در خصوص تفسیر نتایج آزمایش با شما صحبت خواهد نمود برای مثال آزمایش CBC

تعداد بالای گلبول های قرمز و نتایج دیگر آزمایشات ممکن است دلیل بیماری باشد. یا ممکن است پزشک آزمایشات دیگری را برای کنترل شرایط شما پیشنهاد دهد.2

درمان تعداد گلبول های قرمز بالا یا پلی سیتمی

درمان پلی سیتمی به طور کلی به دلیل آن بستگی دارد.

در پلی سیتمی ورا یا سایر سندرم های اولیه پلی سیتمی، گزینه های درمانی خاص تر هستند. فلبوتومی (حجامت) اساسی ترین بخش درمان است. هماتوکریت توصیه شده در مردان کمتر از 45 و در زنان کمتر از 42 ، هدف فلبوتومی است.

چندین دارو در رابطه با فلبوتومی برای سرکوب فراوری غیرطبیعی گلبول های قرمز در نظر گرفته شده است. بیشتر این داروهای شیمی درمانی با عوارض جانبی مرتبط بوده و مصرف آن ها بحث برانگیز و محدود بوده است.

هیدروکسی اوره (Hydrea) به دلیل ویسکوزیته خون بالا برای بعضی از بیماران مبتلا به پلی سیتمی اولیه و خطر بیشتر در ایجاد لخته خون توصیه شده است.

عوامل مطلوب درمان با هیدروکسی اوره سن بیش از 70 سال، تعداد پلاکت های بیشتر از 1.5 میلیون و عوامل خطر کلی قلبی عروقی است.

آسپرین و سایر داروهای ضد پلاکت (دی پیریدامول [پرسانتین]) بعلاوه ممکن است با کاهش عوارض لخته شدن در بیماران مبتلا به پلی سیتمی مفید باشد، مگر اینکه بیمار سابقه خونریزی داشته باشد.

داروهای ضدپلاکت ممکن است برای پلی سیتمی توصیه شوند.

در بیماران مبتلا به پلی سیتمی ثانویه، هدف درمان بیماری زمینه ای است. به عنوان مثال، در بیماران مبتلا به بیماری ریه یا قلبی با هیپوکسی، به طور کلی مدیریت مناسب این شرایط به همراه مکمل اکسیژن توصیه می شود.1

عوارض پلی سیتمی چیست؟

از عوارض بالقوه پلی سیتمی ورا افزایش سطح گلبولهای قرمز است که باعث افزایش غلظت یا ویسکوزیته خون می شود. این می تواند با خطر بیشتری برای ایجاد ترومبوز یا تشکیل لخته همراه باشد که منجر به سکته مغزی، سکته قلبی، آمبولی ریوی و احتمالاً مرگ می شود.

یکی دیگر از عوارض پلی سیتمی ورا، پیشرفت احتمالی به سرطان خون (لوسمی)، خونریزی بیش از حد (هموراژ) یا مسائل لخته شدگی است.

به دلیل اندازه زیاد گلبول های خون در پلی سیتمی، دفع فرآورده های جانبی تخریب گلبول های قرمز ممکن است بار کلیه ها را سنگین کند و منجر به اختلال عملکرد کلیه، سنگ کلیه و نقرس شود.

پایان، احتمال وجود میلوفیبروز وجود دارد، که در آن بافت اسکار نهایتاً جایگزین عناصر سازنده خون مغز استخوان شده و در نتیجه کم خونی ناشی از نارسایی مغز استخوان را در پی دارد.

عوارض پلی سیتمی ثانویه به طور معمول مربوط به بیماری زمینه ای است. به عنوان مثال، هیپوکسی مزمن ناشی از بیماری شدید ریه ممکن است با نارسایی سمت راست قلب و فشار خون ریوی پیچیده شود. نارسایی مزمن قلب می تواند منجر به تورم عمومی یا ادم جنرال (آناسارا)، فشار خون پایین، اختلال عملکرد کلیه و شرایط عملکردی ضعیف شود.

در پلی سیتمی نوزادی (شیرخوار)، افزایش غلظت خون یا ویسکوزیته به دلیل جریان خون ضعیف می تواند بر روی چندین ارگان تأثیر بگذارد. در نتیجه ممکن است اختلال عملکرد کلیه، مسائل روده، افزایش فشار خون در ریه ها و هیپوکسی ایجاد شود.3

پینوشتها

1.www.darmankade.com

2.www.moheb.com

3.www.tebyan.net

منبع: راسخون