نگاهی به کتاب مجموعه آثار علی حاتمی، شاعر سینمای ایران - هیو بلاگ

علی حاتمی، متولد 23 مرداد 1323 در خیابان شاهپور تهران است، مادر وی خانه دار و پدرش سمت صفحه آرا در یک چاپخانه را داشت و دومین فرزند مذکر خانواده بود. او فارغ التحصیل ادبیات دراماتیک از دانشگاه هنر بود. وی در مجموع 14 فیلم بلند سینمایی و مجموعه تلویزیونی ساخت. حاتمی، ابتدا فعالیت خود را از تئاتر آغاز کرد و اولین فیلم بلند سینمایی خود را با عنوان حسن کچل در سال 1349 ساخت. این فیلم اولین اثر موزیکال ایرانی محسوب می گردد که حاتمی فیلمنامه آن را از روی یکی از نمایشنامه های خود با عنوان حسن کچل و چهل گیس اقتباس نموده بود. حسن کچل، فیلم پیروزی برای حاتمی و سینما بود و همین امر سبب شد تا حاتمی از تئاتر فاصله گرفت و توجه خود را معطوف سینما کرد و بلافاصله فیلم طوقی را در سال 1349 و فیلم باباشمل را در سال 1350 ساخت.

حاتمی در سال 1351 فیلم ساز پرکاری محسوب می شد و سه فیلم در کارنامه خود ثبت کرد، فیلم های قلندر، ستارخان و خواستگار. حاتمی ساخت سریال در مدیوم تلویزیون را نیز آزمود و دو سریال به نام های داستان های مولوی در سال 1352 و سلطان صاحبقران را در سال 1354 ساخت.

حاتمی پس از چند سال وقفه در فیلمسازی، فیلم سوته دلان را با بازی جمشید مشایخی و بهروز وثوقی ساخت که از نظر بسیاری از منتقدین مهم ترین و کامل ترین فیلم حاتمی در قبل از انقلاب است. او در این فیلم قصه عشق یک عقب مانده ذهنی را به زیبایی به تصویر کشید. پس از انتها سوته دلان حاتمی فیلمنامه سریال هزاردستان را نوشت که در ابتدا جاده ابریشم نام داشت. ساخت این سریال در سال 1358 کلید خورد و هشت سال طول کشید تا خاتمه به آنتن تلویزیون رسید. علی حاتمی برای فراوری این سریال بود که نمایی از تهران قدیم را ساخت و حاصل این کار او شهرکی سینمایی با عنوان شهرک سینمایی غزالی شد که همچنان در اختیار فیلم سازان واقع شده است. این مجموعه تلویزیونی، آبان ماه سال 1397 در روز دنیای میراث دیداری و شنیداری در فهرست ملی برنامه حافظه دنیای یونسکو ثبت شد.

حاجی واشنگتن اولین فیلم حاتمی بعد از انقلاب بود که در سال 1361 ساخته شد. در سال 1362 حاتمی، فیلم کمال الملک را ساخت که بر مبنای زندگی نقاش نامدار ایرانی، کمال الملک بود. حاتمی در سال 1368 فیلم مادر را ساخت و در سال 1370 فیلم دلشدگان توسط او ساخته شد.

حاتمی در اوایل دهه هفتاد، آغاز به مطالعه و تحقیق درباره زندگی تختی، کشتی گیر شهیر ایرانی کرد و خاتمه در سال 1375، ساخت فیلم دنیا پهلوان تختی را آغاز کرد. اما متأسفانه زمانی که تنها بخش هایی از این فیلم را فیلم برداری نموده بود مبتلا به سرطان شد و در بیمارستان بستری شد و مجبور شد این پروژه را نیمه کاره رها کند.

کارنامه علی حاتمی به نوعی گزارش 30 سال تحول و تغییر در سینمای ایران است، کارگردانی که کار خود را با نمایش های شاد و ساده و با به کارگیری تکنیک های روحوضی آغاز کرد و در انتها زندگی متأسفانه کوتاهش، از او به عنوان سینماگری مؤلف، با آثاری عظیم و عمیق یاد می گردد.

علی حاتمی خاتمه و پس از مبارزه با سرطان در 14 آذر سال 1375 تسلیم این بیماری شد و درگذشت. پیکر وی در میان بهت و انبوه طرفدارانش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شده است. اگر تا به امروز پیروز به دیدن آثار سینمایی او نشده اید و یا علاقه مند به خواندن نمایشنامه و فیلم نامه های علی حاتمی هستید کتاب مجموعه آثار علی حاتمی را از دست ندهید.

• 8 کارگردان نسل اول سینمای ایران این روزها چه می نمایند؟

مجموعه آثار علی حاتمی

کتاب مجموعه آثار علی حاتمی، که در دو جلد تهیه و توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است شامل آثاری از او در قالب فیلم نامه های سینمایی و تلویزیونی، نمایشنامه ها و آثار اجرا نشده است.

این کتاب در واقع کارنامه این هنرمند عظیم است که نزدیک به سه دهه در سینمای ایران فعالیت کرد. سینماگری که هم در میان مردم و هم در بین منتقدین از صندلی ویژه ای برخوردار بود.

حاتمی به دلیل ابتلا به سرطان نتوانست فیلم سینمایی دنیا پهلوان تختی را به انتها برساند و پنج فیلم سینمایی به نام های ملک خورشید، به اتفاق بانو، ملکه های برفی، نوشدارو و آخرین پیامبر و یک سریال تلویزیونی با نام خانه آرزو را در مرحله طرح به جای گذاشت. به طور کلی، انتشارات مرکز، تمامی مجموعه آثار مرحوم علی حاتمی را، به استثنای مواردی که به آن ها اشاره شد را، طی دو جلد به چاپ رسانده و در اختیار علاقه مندان قرار داده است.

در بخشی از فیلمنامه حاجی واشنگتن می خوانیم: