کی لم می دیم یک نفس آسوده می کشیم - هیو بلاگ

به گزارش ایران، در ناگهان درخت اما خیلی نباید دنبال صفی یزدانیان در جهانی تو ساعت چند است گشت. حضور دارد شاید کمی متفاوت تر و جدی تر. فیلم دوم او همان طور عجین شده با ادبیات، سینما، طبیعت، نوستالژی و موسیقی در قاب بندی های زیبا، نوع رابطه شخصیت اصلی قصه (فرهاد) را با دو زن (همسر و مادرش) روایت می نماید اما این بار درونی تر است و درباره آدم ها تا معماری. شبیه یک رمان چند دهه از زندگی فرهاد (پیمان معادی) روایت می شود. روایت گذشته ای از دست رفته و زندگی که در برخورد با چیزهایی که جایش آنجا نیست راستا طبیعی اش تغییر پیدا می نماید و چنان که فرهاد می گوید در حسرت مجال لم دادن در پناه علایقی ساده است: ما کی لم می دهیم و یک نفس آسوده می کشیم؟ اکران آنلاین ناگهان درخت بهانه گفت وگوی ماست با صفی یزدانیان؛ فیلمسازی که دوست دارد بیشتر بار را به دوش مخاطب بگذارد.

پیش از پرداختن به فیلم ناگهان درخت و دومین تجربه بلند سینمایی تان، می خواهم از تجربه فیلم دیدن صفی یزدانیان به عنوان یک منتقد سینمایی و نویسنده بدانم. خودتان به عنوان یک منتقد روبروه تان با یک فیلم چگونه است؟

به عنوان منتقد که هرگز فیلم نمی بینم خوشبختانه! خود این عنوان یا شغل یا هر چه هست اگر قرار باشد در جریان دیدن، خود را تحمیل کند ارتباط با فیلم ها را، حالا هرچه باشد، مخدوش می کند. دیده ام که گروهی از منتقدان هنگام تماشای فیلم هم قلم و کاغذی همراه دارند و نکات را یادداشت می نمایند. یعنی از همان اول انگار نه تماس با اثر، که آنچه قرار است گفته باشد است که اهمیت دارد. من مثل خیلی ها از بچگی غرق جهانی فیلم ها بوده ام. فکر نمی کنم هنوز هم با پسربچه ای که مادر یا پدرش به سینمای فروشگاه فردوسی می بردنش فرقی نموده باشم. از این نظر که فیلم را با این توقع ضمنی می بینم که وارد جهانی دیگری بشوم. مهم نیست که بعدش می خواهم درباره آن چه بگویم. سینما هنر است، قطعه موسیقی را به قصد نقدش نمی شنویم، پرده نقاشی را به قصد تعبیرش نمی بینیم. حتی اگر رسماً ناقد آن هنر خاص باشیم، اما سینما به هزار دلیل که جای بحثش اینجا نیست، مثل هر پدیده اجتماعی، در این دوران میلیون ها منتقد و نویسنده دارد. در جریان همین اکران آنلاین ناگهان درخت، بارها با نظرهایی روبرو شدم یا دوستانم مرا متوجه شان کردند، که طرف در حال تماشای فیلم داشت نظرش را بریده بریده می نوشت و پست می کرد. انگار گزارش فوتبال است!

در نقدهایتان عموماً از فیلم هایی نوشته اید که دوستش دارید. گفته بودید دستتان به نوشتن بدگویانه نمی رود. در فیلمسازی چطور؟ این قانون و قاعده را دارید که با اشتیاق و البته اندوه نوستالژیک از فضاها، اشخاص و رویدادها و زندگی بگویید؟

من نقد منفی هرگز ننوشتم چون به خودم هنگام نوشتنش خوش نمی گذرد. برای من کار نوشتن سهیم کردن دیگران در نگاهی است که به فیلمی دارم که از تماشایش به وجد آمده ام. من خود را همه چیز دانِ عالم سینما نمی دانم. داور هنر نیستم و وظیفه خبردهی از عالم غیب هنر را ندارم، اما در کار فیلمسازی به هیچ چیز اندوهی نوستالژیک ندارم. اصلاً آدمی نیستم که مدام در حسرت گذشته باشم. فیلم ساختن هم برایم گستردن احساس افسوس از گذشته نیست. چون به گذشته نگاه می کنم معنایش صرفاً این نیست که در حسرتش نشسته ام. در همین ناگهان درخت یک بخش 12 دقیقه ای نخستین هست که در کودکی راوی می گذرد. در 80 دقیقه بعدی همه چیزهای این 12 دقیقه تکرار می شود. فرهاد در واقع دارد می گوید که من این وضع را یک بار دیگر هم تجربه نموده ام.

فرهاد هم وقتی قرار است برای بازپرسی به صورت خلاصه از خودش بنویسد بیشتر از علاقه هایش می نویسد؛ حتی به سؤال روانکاو که از او می پرسد دو سه تا چیز بگو که وقتی یادش می افتی بگویی می ارزید زندگی کنی، پاسخ می دهد که بالاخره یک چیز پرسیدی که می توانم دقیق جواب بدهم. نوع روایت و زمان و مکان هم در اختیار فرهاد است. او هر جهانیی را که می خواهد نشانمان می دهد. مهتاب، مادر، پلیس و بازپرس را در شرایطی می بینیم که او دوست دارد آن گونه به یادش بیاوریم. با همان حسرت کودکی که در مدرسه با نگاهی طنز غبطه دوستش را می خورد که جهان را از چشم خودش می بیند.

نادر همکلاسی فرهاد یک چشمش نابیناست، اما از نقطه ضعفش چیزی مفرح می سازد چون قوی است. چشم مصنوعی اش را بیرون می آورد و با آن سر به سر بقیه می گذارد. فرهاد همه ضعف هایش را پنهان می کند چون نوع رو به رو شدنش با جهان جور دیگری است. اما حق با شماست. او ما را به هر کجا که بخواهد می برد. حتماً متوجه هستید که گاهی مخاطب او هم روشن نیست. زن روانکاو از او می خواهد خلاصه ای از خودش را بگوید اما می بینیم که او دارد جواب این سؤال را به بازجو می دهد. آن متنی که می گویید، ستایش چیزهای کوچکی است که به آنها علاقه دارد. متن دفاعیه آدمی عادی است در برابر اتهامی ناروشن. می گوید دست از سر من بردارید و بگذارید زندگی ام را بکنم، اما دست از سرش برداشته نمی شود.

در روایت رویدادهای تلخ و ناگهان مثل نیروی امنیتی که در مرز منتظر فرهاد است یا بازپرسی که دنبال پرملات کردن پرونده اش است روایت او زبان طنز می گیرد. حتی در پاسخ به روانکاو که می گوید می بینی چقدر احساساتی هستی همه چیزت از قلبت بود و پاسخ می دهد نه یک چیزهایی هم تو حلقم بوده؛ قرص خواب، افسردگی و... این طنز دوپهلو به خاطر تحقیر همان ناگهان هایی است که به ناگاه سبز شده و راستا زندگی را تغییر داده یا تلطیف انتقاد است؟

آنجا معلوم نیست که لب مرز باشد. یک نقطه قرار است برای ملاقات با کسی که شاید قرار باشد آنها را از مرز رد کند. همه چیز دور این کلمه شاید می چرخد. طنز نهفته در آن فصل از بی ربطی جهانی این آدم ها و جهانی پلیس می آید. پلیس در اوج ملال دارد وظیفه اش را انجام می دهد، پیداست که زیاد هم حوصله ندارد و حواسش احتمالاً جای دیگری است، اما این آدم ها از همین شکل فکسنی قدرت هم می ترسند. این فصل از دوران ترسی فراگیر سخن می گوید. تقابل این جهان و تعلل این جمع در فرار طنز آمیز است، اما متوجه هم باشید که همین شرایط سرسری به قیمت سال ها عمر فرهاد تمام می شود. چون باید برایش اتهامی ساخته شود. این تلطیف انتقاد که می گویید اصلاً قصد من نیست و نبود. این داستان را آدمی دارد تعریف می کند که اهل صراحت نیست و فیلمسازی این صحنه ها را کنار هم گذاشته که دوست دارد بیشتر بار را به دوش مخاطب بگذارد. آن ریسک را می پذیرد که به او اتهام بزنند که اصلاً مسأله این فیلم چیست؟، چون گوینده همین نظر هم باید متوجه باشد که دارد حرف بازجو را تکرار می نماید: دائم در می ری از گفتن داستان. بگو مسأله چیه؟ خود مسأله!

اما فرهاد قصد سبک کردن شرایط یا اعتراضش را ندارد. او این گونه سخن می گوید، در آن متن دارد به بازجو و روانکاو، می فهماند که من خاطرات و خواسته ها و علایقی ساده دارم و دارم به زبان خودم به شما می رسانم که دست از سرم بردارید و اینقدر دنبال مسأله من نباشید.

مکاشفه گذشته و احضار آن قرار است همچون ذهن فرهاد پناهگاهی باشد برای شرایط آشفته روحی و تحمل زندان، یک مکانیسم دفاعی و تمایل ناخواسته برای بازگشت به رحم مادر. یا کوشش برای این است که دوباره خود را بشناسیم و به قول دندانپزشک یاد بگیریم که جلوی لنگه کفش ها را بگیریم یا بی محتوایی اکنون و امروز به رخ کشیده شود.

هر دو نکته ای که می گویید درست است و در ضمنً کار مرا در توضیح فیلم ساده می کند. او حسرت گذشته را ندارد، وقتی درگیر است به آن پناه می برد. در اینجا گذشته عین اثر هنری است. جهانیی دیگر است که هم هست و هم نیست. فرهاد اگر در زندان به یاد چهارصد ضربه تروفو یا روشنایی های شهر چاپلین است برای آن نیست که حسرت شان را دارد. سینما پناهگاهش است و شکل ارتباطش با گذشته نیز عیناً همین است، اما کسی واقعاً گذشته را به کاری نمی بندد. یا او نتوانست به کارش ببندد. در تکرار تصادف اصابت آن کفش فوتبال با دهانش، نتوانست جلوی برخوردش با آن درخت را بگیرد. او مرد عادی نیست. دوست ندارد پشت فرمان باشد. براحتی خوابش را تعریف می کند که در آن خودش بچه ای زاییده است. صدایش را بلند نمی کند. جهان توی ذوقش زده و نمی خواهد مثل بقیه باشد. اعتراض او این شکلی است. در دوران- و سینمای- مردانه، که وقتی به یکی می گویند مرد باش یعنی اینکه مثل یک مرد واقعی قوی باش ،ضعف امری زنانه است، چنین شخصیتی طبعاً آشنایی نمی دهد، یا دیده ام که حتی برای برخی از مخاطبان زن فیلم خوشایند نیست.

بخشی از ناگهان درخت درباره ترس و نگرانی بابت از دست دادن همین علاقه مندی هاست. گاهی آنقدر بابت این از دست دادن ها ترسیده ایم که زندگی را از دست داده ایم. صحنه ای که مادر نفس می کشد و از فرهاد می شنویم که زندگی بند همین نفس هاست. این نگرانی ها نشأت گرفته از شرایط نامتعادلی است که ایجاد شده تا جایی که حتی خلوت سه نفره آنها در ساحل هم تهدید می شود. فرهاد می گوید ما کی لم می دیم، یک نفس آسوده بکشیم. بیشترین نگرانی صفی یزدانیان همان درختی است که در نقاشی سوزان می بینیم. ترسش از دست رفتن، یا اصلاً عدم امکان تشکیل خانواده است، یا هر عدم امنیتی که فرصت زایش و خلق و فردیت و سلیقه را می گیرد.

سوزان درختی می کشد و دفتر نقاشی اش در باد ورق می خورد. خرسندم که به این نقاشی اشاره کردید، چون می بینم که نشانه های آن 12 دقیقه ابتدای فیلم از نگاه تان پنهان نمانده است. او با آن یویو اش هم کنار تنه آن درخت در حیاط مدرسه که فقط این تکه از آن در قاب پیداست بازی می کند. بر اتاق ملاقات با زن روانکاو هم نقاشی بزرگی از درختی پیداست. این نشانه های سبک تری از تهدید مدامی است که در سراسر فیلم حضور دارد و به آن تصادم ویران نماینده نهایی می انجامد. آشفته شدن آن خلوت سه نفره هم کاملاً درست است. قایق آن دو نفر که یک دفعه وسط دریا سبز می شود که دوباره فرهاد را می ترساند و دوباره اتوماتیک را از جیبش بیرون می آورد و همین تهدید این خلوت است که مهتاب را به درد زودرس می کشاند و مادر را که داشت برای خودش آوازی زمزمه می کرد به هم می ریزد و پای مرگ می برد.

ناگهان درخت فیلمی بین یأس و امید است. فرهاد با وجود تمام نگرانی ها و پاسخی که از مهتاب می شنود مبنی بر اینکه وضع بهتر هیچ وقت نمی آید، تمایلی به مهاجرت ندارد. این به خاطر آن است که او همچون کودکی هر کاری می نماید که هیچ کاری نکند یا اینکه بند ناف روانی اش از مادر جدا نشده و وابستگی اش به تمام دلبستگی ها.

مادر و وطن در اینجا به یک مفهوم اند. باید ترکش کنی اما همین دشوارترین کار جهانست. فرهاد که آن قدر آسوده در کودکی کنار مادرش در سالن سینما می نشست، بعدها فقط به خاطر تاریکی سینماست که به آن پناه می برد. سینمایی خالی که دارد یک فیلم پروپاگاندای شوروی نشان می دهد و واسیلی و نیکلای از جانفشانی هایشان در دفاع از لنینگراد می گویند. به همین خاطر است که بخش کودکی فیلم، رنگش را از مری پاپینز گرفته و از فصل آن درمانگاه نکبت زده انگار توی فضای حماسه یک سرباز و این چیزها نفس می کشیم.

در روایت زندگی چندین ساله فرهاد یک حفره بین کودکی و جوانی او وجود دارد. دلیل گذرتان از نوجوانی و داستان عشق او به یاسمن چیست؟

قرار نبوده که همه مراحل زندگی فرهاد را ببینیم، چون خودش چنین نمی خواهد. حتماً توجه داشته اید که او با یادآوری ترانه مهتاب که همکلاسی محبوبش سوزان در جشن مدرسه اجرا می کند، مهتاب را در آن شرایط غم انگیز در درمانگاهی هراس آور به یاد می آورد که آمده تا جنینی را از بین ببرد.

داستان عشقش به یاسمن را هم لازم نمی بیند که بگوید. اصلاً قطعی نیست که همین را هم در برگه بازپرسی نوشته یا چیزی است که دارد در پاسخ به روانکاو می گوید.

تصویر مادران سالخورده جامعه نگاری بی مانندی در سینمای ما دارد. ناگهان درخت یکی از آثار شاعرانه سینمای ایران در بزرگداشت مادر است. فیلم را به مادرتان حمیرا ساعد سمیعی تقدیم نموده اید. به طور معین کدام روایت ها در قصه برگرفته از خاطرات مادرتان است؟

هنگام نوشتن فیلمنامه ناگهان درخت مادرم را از دست دادم. اما پیش از آن هم در این داستان نه عینیت زندگی او، اما روح مادری و سویه هایی از احساسم نسبت به مادر خودم دمیده شده بود، اما اگر بخواهم به پرسش شما جوابی روشن هم بدهم باید بگویم که عکسی که هما جان در فیلم از گالیا که هوشنگ ابتهاج(سایه) آن شعر معروف را برایش سروده بود واقعاً عکس همان شخصیت است. گالیا دوست و همکلاس مادر من در رشت بوده است و در واقعیت هم روزی مادرم همین عکس را نشانم داد و من آن را به دست سایه رساندم.

نقش آفرینی زهره عباسی (هماجان) از بازی های تحسین شده فیلم است که جنس حضور او کاملاً مطابق با اتمسفر و فضای فیلم است. چگونه به این انتخاب رسیدید؟

خانم زهره عباسی از اقوام دوستم همایون پایور هستند. پیش تر هم قرار بود در فیلم در جهانی تو ساعت چند است؟ کنارمان باشند که به دلایلی امکان پذیر نشد. اما از همان اول قطعی بود که ایشان، که هیچ سابقه بازیگری هم نداشتند، نقش هما جان را خواهند داشت. خانم عباسی به هر حال، البته با چند سال فاصله از نسل مادرم هستند، از نسل مادران درس خوانده و با ذوق و ذکاوتی که دو دقیقه هم کنارشان باشی می بینی که خاص هستند، در نگاه به جهان و در طنز و در مهربانی.

پیمان معادی را برای نقش فرهاد قبل از تهیه نمایندگی فیلم در نظر داشتید؟

بله اصلاً موضوع تهیه نمایندگی او بعد از قطعی شدن بازی اش در فیلم پیش آمد. وقتی فیلمنامه تمام شد پیمان در ایران نبود. من هم فقط یک بار او را دیده بودم، در شبی که رفتم سر فیلمبرداری بمب، یک عاشقانه و همان جا تصمیمم قطعی شد که او را برای نقش فرهاد دعوت کنم. به هر حال دستیارم فیلمنامه را برایش فرستاد و او بسیار دوستش داشت. بعد که برگشت و قرار گذاشتیم خودش پیش قدم شد که تهیه نماینده فیلم هم باشد و از همان روز کارها را با دقت و سرعت پیش برد.

فیلم در جهانی تو ساعت چند است؟ با تحسین منتقدان و مخاطبان همراه بود؛ فیلمی که همچنان حتی از صداوسیما پخش و دیده می شود. این دیده شدن کم سعادتی نیست. می خواهم به طور معین بدانم برای شما که با فضای نقد نویسی آشنایی دارید، نگاه منتقدان چقدر در راستا کارنامه کاری تان مؤثر است و دیده شدن و فهم فیلم از سوی مخاطب چه جایگاهی دارد؟

البته کار در جهانی تو ساعت چند است؟ هم به آسانی پیش نرفت. آن فیلم هم در راستا زمان بود که خودش را تحمیل کرد و ماندگار شد. همین تلویزیونی که می گویید حالا نشانش می دهد در زمان اکرانش یک دقیقه آنونس آن را هم حاضر نشد پخش کند و گفتند که این فیلمی است در تبلیغ فرهنگ فرانسه! نگاه خیلی از منتقدان هم پس از اقبال همگانی آن فیلم کمی تعدیل شد. جالب است که خیلی از کسانی که از فضای آن فیلم ایراد می دریافتد حالا معترض اند که چرا ناگهان درخت این قدر از آن فاصله دارد و این قدر به راه خودش می رود! به هر حال آن فیلم شبیه فیلم های آشنای این سینما نبود و این را فراسوی خوب و بد بودنش می گویم. ناگهان درخت حتی از آن هم دیرآشناتر است، نسبت به جریان اصلی این سینما. اما کافی است که بدرستی دیده شود. حتماً از منتقدانی که از اول آن کاغذ و قلم را در دست نگرفته اند و فیلم را به جای تمرین نکته گیری و بامزگی، واقعاً می بینند می شود چیزهای خوبی خواند. در همین مدت کوتاه چندین نوشته بسیار خوب در خصوص فیلم خوانده ام، از سوی کسانی که الزاماً به عنوان منتقد فیلم هم شناخته نمی شوند، که به وجدم آورده است. تمایلم اصلاً خواندن ستایش نیست اما وقتی می بینم که نویسنده با فیلم راه آمده و چیزهایی در آن دیده که خودم هم متوجهش نبوده ام طبیعی است که خرسند می شوم. از آن طرف هم آن همه فشاری که آوردند تا فضایی علیه فیلم بسازند، در برنامه های رسمی تبلیغ ندیدنش را بنمایند، یا در فضای مجازی حتی به آن هجوم بیاورند را نادیده می گیرم و راستش برخی برخوردها کمی هم به آینده فیلم امیدوارم می کند. فیلم اگر خوب باشد مخاطبش را هم می یابد، در گذر زمان. من این تجربه شخصی را از زمان فیلم کوتاهم قایق های من دارم که پانزده سال پیش ساخته شد و اولین حضور از سه گانه فرهادهای من بود. فیلمی که شاید چند سالی اصلاً دیده نشد اما حالا همچنان خواستار دارد، در باره اش می نویسند و از لحظاتش یاد می شود. اما خلاصه بگویم که در مقاله های سینمایی ام هرگز خود فیلمساز مخاطبم نبوده است و خود را هرگز ناصح و درمان گر و راهنمای خالقان آثار و کاشف الاسرار سینما ندانسته ام، احتمالاً در مقام فیلمساز هم نقدها را خطاب به خودم نمی گیرم، یا نمی توانم بگیرم.

دیالوگ های منتخب

انگار قبل از اینکه به جهان بیاد، همه چیز رو بلد بود، از کجا بلد بود که اگر یک چیز مخصوص به خودش نداشته باشه فراموش میشه، اصلاً داستان پیدا نمی کنه.

اسمش سوزان بود، واقعاً سوزان، نه سوسن، من شناسنامه اش را هم دیده بودم.

اینکه درجا می زنه، کجا برم با اسبی که هیچ جا نمی ره؟

دکتر بختیاری: گریه نکن عزیز من، فقط یک چند روزی با دهان بسته می خندی. راوی: و من مدت ها نخندیدم یا با دهان بسته خندیدم.

بازجو: من الان ملاتم کمه، یک چیزی بگو که این بشه پرونده، تا نشه پرونده که نمیشه ولت کرد بری. جرم چیه این وسط؟ فرهاد: من بگم جرمم چیه؟!

ما کی لم می دیم و یک نفس آسوده می کشیم؟

اون روز که باد خورد به صورتم، روزی که بچه ها به اتاق ماریا پناه بردند (اشک ها و لبخندها)، رشت، سفرهای عید به رشت، سفرهای تابستان به رشت، هر سفری به رشت و دریا.

یادداشت

چند نکته درباره ناگهان درخت و سازنده اش

دوباره با همان چمدان ها...

پوریا ذوالفقاری

منتقد سینما

اول) زمان اکران در جهانی تو ساعت چند است، در نقدی فیلم را شبیه یک آیین دانستم و اشاره کردم که یزدانیان چگونه همه عناصر را برای کارکردی متفاوت در مناسک شخصی خود فرا می خواند. آیین روزگار آرام و قرار دریافت. آن مقطع سنی که در آن کم کم عدم امکان رسیدن به آرزوها یا معشوق را پذیرفته ای و استخوان سبک نموده، محنت های زندگی را با خلق خوشی های گذرا می آمیزی تا سبکی تحمل ناپذیرش را تحمل کردنی سازی. ناگهان درخت را از این جهت باید نقطه مقابل در جهانی تو ساعت چند است؟ دانست. فرهاد این فیلم بی قرار است. تقلاهایش برای فرونشاندن عطش و قبول نشدن و نرسیدن ثمری نداشته. او فیلم و کتاب و خاطره و خود را کاویده اما همه اینها تنها آتش انتظارش را فروزان تر ساخته اند. او جز در کنار مهتاب قرار نمی گیرد و البته از مهتاب چیزی بیش از بودن نمی خواهد. بی قصد و ژست روانکاوی، به نظر می رسد سازنده ناگهان درخت، از سازنده در جهانی تو ساعت چند است ناآرام تر و مشوش تر است و فیلمش را با ناپرهیزی بهتری ساخته است.

دوم) ناگهان درخت از نظر لحن، فیلمی مهم در سینمای این سال های ماست. تقریباً هیچ رخدادی با لحن آشنا (یا کلیشه ای) روایت و تصویر نمی شود. گذشته چندان نوستالژیک نیست، سکانس های سا لهای سیاه زندان، به طنزی برآمده از ساده باوری و سوء تفاهم آمیخته و در لحظات وصال هم سخنی از عشق به میان نمی آید. از این نظر فیلمی پیش روی ماست که سازنده اش در روایت، راستا سخت تر و خالی از کدهای آشنا را در پیش گرفته است. دلیل توان و تمرکز طلبیدن فیلم از ما همین است. چون در مداری دیگر می شود.

سوم) فرهاد در جهانی تو ساعت چند است؟ عاشق پیشه و بی اعتنا به امکان وصال در عشقی یک سویه، با چمدانی از خاطره ها خود را سرگرم نموده است و یکبار هم بی حوصله، به گلی هم می گوید: این ها اسباب خوشی من بوده اند. در ناگهان درخت انگار ما/ مخاطب با چندان چمدانی سرگرمیم! با لحظه ها، نگاه ها، ایها م ها و شاعرانگی های دیالوگ ها، موسیقی ها، خاطره ها، سکوت ها. کمی زمان می برد تا بفهمیم پشت اینها چیزی نیست. نباید امیدی به وصال داشته باشیم. جهانی فیلم همین هاست و باید با همین ها خوش باشیم و خلوت مان را با فیلم برپا کنیم.

چهارم) کوشش یزدانیان برای حفظ یکدستی جهانی فیلم و مراقبتش از فالش نشدن هیچ چیز (که بویژه در شکل حضور کنترل شده دو بازیگر اصلی جلوه می نماید) در خصوص زوج مهراب قاسم خانی و شقایق دهقان به نتیجه نرسیده. نمی دانم به دلیل سابقه ذهنی مخاطب از آنهاست که پیوسته از متن اثر بیرون می زنند یا درک نادرست شان از لحن فیلم است که تصور یک جور حضور بی حوصله شان را باعث می شود. این نکته از این نظر عجیب است که یزدانیان از همان نخستین فیلمش نشان داد چقدر در طراحی شخصیت های فرعی (و گاه زیادی فرعی!) فیلم به شکلی که به چشم بیایند پیروز است. اینجا هرچه هست دو شخصیت اصلی است و البته مادر. دیگران حضور و فروغی ندارند. این آزاردهنده نبود اگر سازنده اش انتظار متفاوتی را با فیلم قبلی خود در ما ایجاد ننموده بود.

پنجم) از زمان نمایش ناگهان درخت در جشنواره تقریباً در هر نقد و یادداشتی بر این فیلم، اشاره ای به سلیقه و نگاه صفی یزدانیان با استناد به در جهانی توساعت چند است شده است. اینکه فیلمسازی با دو فیلم به مرحله ای برسد که تفاوت رویکرد و نگاهش چنین به چشم بیاید و موضوع بحث شود، قطعاً نکته ای است تأمل کردنی. و شگفت اینکه این اتفاق عموماً برای فیلمسازانی می افتد که جریان اصلی سینمای مان به آنها بی اعتناست. جریان اصلی، فیلمسازانی را دوست دارد که با یک دوجین فیلم و سریال باز هم نتوان رگه ای از سلیقه را در آثارشان یافت! یزدانیان خوشبختانه از این تبار نیست و دومین فیلمش نشان از سماجتی امیدوارنماینده در ادامه راستا می دهد.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

سازمان میراث فرهنگی: سازمان میراث فرهنگی، با وبسایت مجموعه میراث فرهنگی ایران همراه باشید.