معرفی مامیران و خواص درمانی آن - هیو بلاگ

نویسنده: صمصام صانعی

نام علمی:

Chelidonium majus L.، نام فرانسه Grande eclaire و نام انگلیسی آن Greater celandine می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، مامیران، زرد چوب، زرده چاو، عروق الصباغین، حشیشة الخطاطیف، مامیران کبیر و خلیدونیون نامیده شده است.

تیره گیاه:

خشخاش Papaveraceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و چند ساله به ارتفاع حدود 80 سانتی متر و برگ های آن منقسم به 5 الی 7 قطعه پهن، دندانه دار و به رنگ سبز مایل به کبود می باشند. گل های آن زرد و مجتمع به صورت چتری و میوه اش باریک، دراز و محتوی تعدادی دانه می باشد. مخدر و ضد تشنج، ضد استسقاء و تصفیه کننده خون، کاهنده فشارخون و ضد اسپاسم، صفرابر و قاعده آور، آرام بخش و خواب آور، مسهل و تقویت کننده عمومی بدن، دفع کننده کرم و خرد کننده سنگ کلیه می باشد. ضمناً در تمام قسمت های گیاه شیرابه ای زرد رنگِ مایل به نارنجی جریان دارد. ریشه گیاه از نظر خواص درمانی نسبت به سایر قسمت های گیاه مؤثرتر است.

طبیعت گیاه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی معتدله اروپا، آسیا، آفریقا و در نواحی معتدله ایران خصوصاً در حاشیه جنگل های استان های شمالی انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه:

آلکالوئیدهای مختلفی مانند کلیدونین، هوموکلیدونین، کلریتین، پروتوپین، آلیری توپین، هربرین و اسپارتئین و نمک های کلسیم، مهمیوم، آمونیم، مواد رزینی و موسیلاژ در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

کلیه قسمت های گیاه به علاوه شیرابه آن.

نحوه مصرف:

معمولاً از شیره گیاه، له شده ریشه تازه به صورت ضماد و دم نموده یا جوشانده برگ ها استفاده می کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری ها نحوه و میزان مصرف را پزشک تشخیص داده و تجویز می نماید.

بیشتر بخوانید: گیاه دارویی مامیران کبیر

خواص درمانی مامیران:

مخدر و ضد تشنج، ضد استسقاء و تصفیه کننده خون، کاهنده فشارخون و ضد اسپاسم، صفرابر و قاعده آور، آرام بخش و خواب آور، مسهل و تقویت کننده عمومی بدن، دفع کننده کرم و خرد کننده سنگ کلیه می باشد. ضمناً برای آسم، تصلب شرائین، دردهای سرطانی، نقرس و بیماری های کبدی (زردی) هم مفید است. در استعمال خارجی شیرابه موجود در گیاه برای برطرف بیماری های پوستی، برص و اگزما مؤثر می باشد. در برخی موارد استفاده مامیران در استعمال خارجی قرمز کننده پوست و تاول زا می باشد. در طب عوام معمول است که اگر شیره گیاه روی میخچه یا زگیل مالیده گردد موجب از بین رفتن آنها می گردد.

تذکر:

مامیران سمی است و زیاده روی در مصرف عصاره آن مضر می باشد (میزان مصرف مجاز آن در مصارف داخلی یک چهارم گرم در 24 ساعت است). در برخی موارد اشخاصی که ازله شده برگ مامیران به صورت ضماد استفاده می کنند مواد مؤثره مامیران به وسیله خراش های پوستی وارد بدن آنها شده و شخص را مسموم می نماید.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون