فرضیه های نشت آزمایشگاهی کووید در یک نگاه

به گزارش هیو بلاگ، از ابتدای شیوع همه گیری کرونا، زمزمه هایی مبنی بر انسان سازبودن ویروس عامل بیماری کووید 19 مطرح بوده است.

خیلی ها در شایعات و گفت وگوهای روزمره این فرضیه را مطرح می کردند که انتشار ویروس کرونای تازه، یک سلاح زیستی برای کاهش جمعیت دنیا است.

آن قدر که چین و آمریکا یکدیگر را متهم به انتشار ویروس می نمایند و به تازگی کمیته ای از سوی رئیس جمهور آمریکا مأمور آنالیز فرضیه های مربوط به نشت ویروس کرونا از آزمایش ویروس شناسی ووهان به بیرون شده است اما چه استدلال های علمی پشت این فرضیه وجود دارد و چقدر این فرضیه ها مستند است؟

اولین اتهام:

آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان

بحث درباره طبیعی نبودن این ویروس به قدری داغ بود که سازمان بهداشت دنیای تصمیم گرفت گروهی از برترین متخصصان سراسر دنیا را مسؤول آنالیز این پرونده کند.

این گروه آنالیز های خود را از شهر ووهان چین شروع کرد که شروع بیماری از آ نجا گزارش شد. اولین مکانی که محققان به آن سر زدند آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان بود.

جالب است بدانید اصلی ترین ویروس هایی که محققان این آزمایشگاه روی آن کار می نمایند، انواع مختلف اعضای خانواده ویروس کروناست و همین مسأله هم باعث شده بود انگشت اتهام از ابتدای عالمگیرشدن این بیماری به سوی آنها نشانه برود اما باید در نظر داشته باشیم این آزمایشگاه به طور تخصصی روی کروناویروس ها مطالعه می نماید،زیرا سال هاست عامل اصلی شایع ترین بیماری های بومی در کشور چین همین خانواده از ویروس ها بوده است؛ همان طور که در آمریکای لاتین بالاترین آمار بیماری بومی مربوط به تب استخوان شکن دنگ دیده می گردد و آزمایشگاه های آنجا هم روی ویروس عامل این بیماری مطالعه می نمایند یا در آفریقا که یکی از بالاترین دلایل مرگ ومیر مربوط به تب های خونریزی دهنده است، آزمایشگاه های محلی هم روی ویروس های مسبب همین نوع از تب ها پژوهش می نمایند.

دومین اتهام:

پیدا نشدن حدواسط حیوانی

با آن که حدود یک سال و نیم از عالم گیری کووید 19 می گذرد، هنوز متوجه نشده ایم این ویروس دقیقا از چه حیوانی به انسان منتقل و تا الان فقط می دانیم در بدن خفاش های نعل بینی که در جنوب چین زندگی می نمایند، نوعی کروناویروس وجود دارد که تا حدود 96درصد شبیه ویروس عامل کووید 19 است.

از این رو همچنان در پی حیوان حد واسطی هستیم که باعث انتقال این بیماری از خفاش به ما شده است. برای یافتن حیوان میزبانی که باعث انتقال این بیماری شده است، تا به امروز بیش از 80هزار حیوان وحشی و اهلی مورد آزمایش قرارگرفته اند ولی هیچ کدام حامل ویروس موردنظر ما نبوده اند البته این نکته را باید در نظر داشته باشیم که در موارد این چنینی پیدا کردن حیوانی که منشأ پراکندن ویروس در محیط بوده، کار بسیار دشواری است.

همان طور که در موارد همه گیری های قبلی نظیر سارس و ابولا هم سال ها طول کشید تا به منشأ اصلی ویروس پی ببریم و هرلحظه با این چالش روبه رو هستیم که حیوان میزبان بمیرد یا به یاری سیستم ایمنی اش، از بیماری پاک گردد.

پس شاید لازم باشد از تمام حیواناتی که به آنها مشکوکیم، تست آنتی بادی بگیریم و خدا می داند این فرآیند چه مدت زمان ببرد.

سومین اتهام:

ویژگی های عجیب این ویروس

ماجرا از جایی پیچیده شد که دیوید بالتیمور، زیست شناس آمریکایی و برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی بیان کرد مدرکی غیرقابل انکار دال بر آزمایشگاهی بودن این ویروس پیدانموده است. باید بدانیم روی بخش های تاج مانند ویروس کرونا شکافی به نام شکاف فورین وجود دارد که ویروس دقیقا به یاری همین شکاف، سلول های بدن ما را سوراخ نموده و وارد آن می گردد.

بر همین اساس، بالتیمور ادعا کرد این بخش برای اولین بار است که در این خانواده از ویروس ها به وجود آمده در حالی که شاید نزدیک ترین خویشاوندان این ویروس که باعث سندرم های حاد تنفسی می شوند دارای شکاف فورین در ساختار خود نباشند اما دیگر کروناویروس هایی که باعث سرماخوردگی می شوند دارای این ساختارند و این شکاف بارها به طور مستقل در خانواده کرونا تکامل یافته و وجودش در این ویروس هم چیز عجیبی نیست.

جالب است بدانید در این مدت هم که از عالمگیرشدن کووید 19 می گذرد، این ویروس در سوش های تازهش، ساختار شکاف فورین خود را بهینه تر نموده و به همین دلیل می گوییم قدرت سرایت و بیماری زایی آن بیشتر شده است البته هیچ کدام از این موارد به طور قطعی نمی تواند ثابت کند ویروس از آزمایشگاه به بیرون درز ننموده و تنها دلیلی که بالتیمور برای آزمایشگاهی بودن ویروس اسم نموده است را زیر سوال برده و تا حدودی بر فرضیه طبیعی بودن ویروس صحه می گذارد.

چهارمین اتهام:

بیماری های مشکوک قبل از شروع عالم گیری

اوایل خرداد سال جاری گزارشی منتشر شد که از ابتلای سه نفر از کارکنان آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان پیش از شروع عالم گیری بیماری خبر می داد. این سه نفر با علائمی شبیه کووید 19 مثل تب بالا و مسائل تنفسی فورا به بیمارستان منتقل و درمان شدند.

همین گزارش باعث شد آنتونی فائوچی، مدیر سازمان آلرژی و بیماری های عفونی آمریکا و مشاور ارشد پزشکی دولت بایدن از چین درخواست کند سوابق پزشکی و دیگر اطلاعات مربوط به این کارمندان را منتشر کند اما چینی ها می گویند از آنها تست آنتی بادی ویروس سارس-کوو-2 گرفته اند و هر سه نفرشان منفی بوده اند و این کشور حاضر نیست اطلاعات بیشتری را با دیگر کشورها در میان بگذارد.

بعلاوه ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین معتقد است به جای آزمایشگاه های چین، آزمایشگاه های آمریکا باید موردآنالیز قرار بگیرند.

یکی دیگر از ماجراهایی که به فرضیه آزمایشگاهی بودن ویروس دامن می زند، مرگ مشکوک چند معدنچی چینی در سال 2012 است.

ماجرا از این قرار بوده که شش کارگر چینی به منظور استخراج مس وارد معدنی شدند که پر از فضولات خفاش بود و طولی نکشید که همه آنها با علائمی مثل سرفه مداوم، تب، درد در ناحیه سر، سینه و مسائل تنفسی در بیمارستان بستری شدند و درنهایت سه نفرشان جان خود را از دست دادند.

گروهی از پژوهشگران آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان برای یافتن دلیل مرگ این معدنچیان فراخوانده شدند و از سال 2012 تا 2015 با نمونه گیری از خفاش هایی که در آن معدن زندگی می کردند، توانستند حدود 300 نوع تازه از کروناویروس ها را شناسایی نمایند اما نکته عجیب این است که از ابتدای شروع عالم گیری کووید 19 مقامات چین به هیچ محقق و خبرنگاری اجازه ورود به این معدن را نداده اند و با دوربین های مداربسته و محل های ایست بازرسی متعدد، حتی نزدیک شدن به این معدن را ناممکن نموده اند. چین در رابطه با این پرونده می گوید نتیجه تست آنتی بادی این معدنچیان هم منفی

بوده است.

مریم رجبی فقیهی - دانش / روزنامه خبرنگاران

منابع: Nature و The Wall Street Journal

و bioRxiv و Stem Cell Research