ژانر جنایی و سفر به دنیای شرلوک هلمز و پوآرو - هیو بلاگ

تا به حال به تجربه دنیا تازه ای بیرون از کتابخانه خودتان فکر کرده اید؟ همان طور که ناشران و نویسنده ها گاهی با استقبال کم نظیر از یک کتاب غافلگیر می شوند، چطور است با تجربه ورود به دنیای یک ژانر تازه خودتان را غافلگیر کنید؟

واضح است که برای این کار نیاز دارید ژانرهای کتاب را بهتر بشناسید. ژانر کتاب بدون اینکه بخشی از داستان را لو دهد یا بیانگر نقد و نظر شخصی یک منتقد باشد، به شما می گوید که یک کتاب در چه دسته بندی ای با چه ویژگی هایی قرار می گیرد. به عنوان یک کتاب خوان، وقتی تصویری کلی از ژانرها و زیرژانرهای کتاب داشته باشید، بدون شک به کشف هایی می رسید که درِ تازه ای را روی روحتان می گشاید. ژانر جنایی، ژانری است که در این مطلب به معرفی آن می پردازیم و چند کتاب را در این ژانر معرفی می کنیم.

ژانر جنایی، دنیا شک و معما

ژانر جنایی زیرژانرهای متنوعی از کارآگاهی و پلیسی تا حقوقی و جاسوسی دارد که وجه اشتراک همه این است که داستان در آنها متکی بر یک جرم است. کار نویسنده در این ژانر ارائه روایتی از این جرم به شکلی است که مخاطب را درگیر تحقیقات چرایی و چگونگی وقوع جرم کند. گاهی کتاب های این ژانر با کتاب های ادبیات جریان اصلی که همان پرفروش های کتاب و عمدتا داستان هایی ساده برای مخاطب عام هستند، اشتباه گرفته می شود. اما در حقیقت ژانر جنایی دارای پیچیدگی های خاصی است که راستا خود را از یک روایت ساده از وقایع روزمره جدا می کند.

دو عنصر همیشه حاضر در کتاب های ژانر جنایی، شک و معما هستند. البته در زیرژانرهای مختلف عناصر دیگری هم به میان آمده و نقش پررنگی را در پیشبرد داستان ایفا می کنند. هریک از این ژانرها به تنهایی جای بررسی دارند و می توان صدها عنوان کتاب برجسته در بیشتر این زیرژانرها معرفی کرد (حتما در مطالب آینده به معرفی این کتاب ها هم خواهیم پرداخت). در این مطلب اما اشاره ای به مشهورترین آثار ژانر جنایی (به خصوص در زیرژانر کارآگاهی) داریم و درواقع آثار نویسندگانی را که به ژانر جنایی شکل و هویت مستقل داده اند، معرفی می کنیم.

اگر بخواهیم خیلی تاریخی به این ژانر نگاه کنیم، درون مایه داستان های جنایی از آثاری به قدمت داستان های هزار و یک شب شکل گرفته اند. بعضی کارشناسان داستان های هزار و یک شب را در دسته بندی نخستین آثار ژانر جنایی قرار داده اند. در مقابل عده دیگری شکل گیری داستان ّهای جنایی را بسیار متاخر و مربوط به دوره نویسندگانی مثل ادگار آلن پو می دانند.

به هر حال آنچه تا امروز به دست ما رسیده و به عنوان آثار ژانر جنایی می شناسیمش، آن قدر تنوع بالایی دارد که بتوان با ورق زدنشان پا به دنیای تازه ای بگذاریم.

ادگار آلن پو، پدر ادبیات پلیسی امروز

ادگار آلن پو را در ژانر جنایی و زیرژانرهای آن بسیار ستوده اند. او را به عنوان پدر داستان پلیسی امروز و مبدع داستان های کارآگاهی می شناسند. او از جمله نخستین نویسندگانی بود که کار نویسندگی را به عنوان شغلی تمام وقت برای خود انتخاب کرد. از آلن پو اشعار و نقدهای ادبی قدرتمندی هم به جا مانده که او را تبدیل به یکی از تاثیرگذارترین نویسندگان به ویژه در ژانر جنایی کرده است. هنوز هم وقتی نویسندگان جوان در سراسر دنیا می خواهند دست به خلق آثار جنایی بزنند، از آلن پو الهام می گیرند. او همچنین در حوزه داستان های علمی تخیلی هم دستی بر آتش داشته است. حتی مرگ این نویسنده پرشور و پرکار هم یک معما بود و هیچ وقت تعیین نشد چرا بدن نیمه جان او روی یک نیمکت در خیابان پیدا شد و بعد از چند روز هذیان در بیمارستان، دنیا با این نویسنده بزرگ خداحافظی کرد.

مهم ترین آثار پو در این ژانر داستان های کوتاه نامه مفقود، نقاب مرگ سرخ و سوسک طلایی است که همگی در یک کتاب گردآورده شده اند. این کتاب با عنوان داستان های کوتاه ادگار آلن پو با ترجمه زیبا گنجی و پریسا سلیمان زاده توسط موسسه انتشارات نگاه به چاپ رسیده و می توانید آن را از خبرنگاران تهیه کنید.

کارآگاه شرلوک هلمز، شناخته شده ترین در ژانر کارآگاهی

نام شرلوک هلمز در کتاب رکوردهای دنیای گینس به عنوان شناخته شده ترین شخصیت خیالی دنیا ثبت شده است. با این وجود هنوز هم هستند مخاطبانی که تصور می کنند این کارآگاه خصوصی خیالی واقعا وجود داشته و در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیست میلادی زندگی می کرده است. پیش از آن که سر آرتور کانن دویل دست به خلق شخصیت باهوش و دقیق شرلوک هلمز بزند، تجربه خلق کارآگاه های خیالی در ادبیات وجود داشته و نمی توان گفت شرلوک هلمز اولین آنهاست اما بدون شک بهترین است. شرلوک هلمز کشف هایی در جریان رمزگشایی جنایت ها انجام می دهد که ریزبینی و دقت منحصر به فرد او را به تصویر می کشد. از جمله امتیازهای شرلوک هلمز به عنوان یک کارآگاه، تسلط کامل او به معلومات پزشکی است که در کنار دوست و همکارش دکتر واتسن معمولا نتیجه شگفت انگیزی را برای ماجراهای او به دنبال دارد.

بعد از کانن دویل هم ماجرای شرلوک هلمز ادامه داشت و حالا در میان آثار مکتوب، چهار رمان و نزدیک به شصت داستان کوتاه از ماجراهای شرلوک هلمز وجود دارد.

تعداد زیادی اقتباس سینمایی از ماجراهای شرلوک هلمز هم اجرا شده که در قالب فیلم و سریال به مخاطبان عرضه شده است. معروف ترین اقتباس هم مربوط به سری تلویزیونی ماجراهای شرلوک هلمز است که با نقش آفرینی جرمی برت محبوبیت و شهرت زیادی پیدا کرد. از جمله دیگر بازیگران مشهوری که نقش شرلوک هلمز را بازی کرده اند، رابرت داونی جونیور در یک فیلم سینمایی و بندیکت کامبربچ در سریال شرلوک هلمز هستند.

تعداد کتاب هایی که از مجموعه شرلوک هلمز به فارسی ترجمه و منتشر شده ، زیاد است. اگر اهل کتاب صوتی هستید، می توانید نسخه صوتی ماجراهای شرلوک هلمز را از فیدیبو دریافت کنید.

برای علاقه مندان به نسخه متنی هم کتاب الکترونیکی شرلوک هلمز با ترجمه حبیب الله لزگی از سایت فیدیبو در دسترس است.

ریموند چندلر، نویسنده محبوب ژانر جنایی در میان سینماگران

ریموند چندلر را هم باید یکی از پیشگامان و نویسندگان تاثیرگذار ژانر جنایی دانست. مهم ترین آثار چندلر در این ژانر، کتاب های بدرود محبوبم و خداحافظی طولانی هستند که در سال های انتشار، در لیست پرفروش ترین آثار هم قرار داشته اند. از بیشتر آثار چندلر اقتباس های سینمایی هم اجرا شده است اما از این نویسنده در ایران آثار زیادی منتشر نشده است.

در رمان قاتل در باران مثل بقیه آثار جنایی بوی خون استشمام می شود. داستان درباره کارآگاهی خصوصی است که توسط فردی به نام دراوک استخدام می شود تا دخترش را تحت تعقیب قرار دهد. اما طولی نمی کشد که پای قتل به میان می آید و کارآگاه جوان وارد ماجراهای تازه ای می شود.

این کتاب توسط امید نیک فرجام ترجمه شده و نشر چشمه آن را به چاپ رسانده است. قاتل در باران را می توانید از خبرنگاران تهیه کنید.

آگاتا کریستی، ملکه جنایت

نام آگاتا کریستی را همه با کارآگاه پوآور و خانم مارپل می شناسند. آگاتا کریستی درواقع نام مستعار آگاتا مری کلاریسا میلر نویسنده ای است که هنوز هم عنوان پرفروش ترین نویسنده در تمام دوران ها را دارد. او را با لقب ملکه جنایت می شناسند و معروف ترین آثارش مربوط به داستان های هرکول پوآرو است.

کتاب های قتل راجر آکروید و قتل در قطار السیر شرق شهرت آگاتا کریستی را دوچندان کردند و باعث شدند آثارش بیشترین تعداد ترجمه را از زبان های دیگر داشته باشند. او که مدتی در داروخانه مشغول به کار بوده، در آثارش از این تجربه استفاده کرده است و بیشتر قتل ها در داستان های او با دارو یا خوراندن سم صورت می گیرند.

قتل راجر آکروید

در کتاب قتل راجر اکروید، هرکول پوآرو کارآگاه پرونده قتلی در یک محیط روستایی است که فضایی نیمه اشرافی دارد. فردی به نام راجر آکروید در پست میز کار خود به قتل رسیده است و برای بررسی این جنایت مرموز نیاز به موشکافی هایی است که فقط پوآرو از آن برمی آید. هرکول پوآرو کارآگاه بلژیکی محبوب آفریده آگاتا کریستی جمله مشهوری دارد که نشان از هوش سرشار او و اتکا به قدرت تفکر در حل معماها دارد. این جمله در سریال معروفی که به ماجراهای پوآرو پرداخته هم تکرار می شود:

کار درست همیشه در درون انسان انجام می شود، همه چیز بر عهده سلول های خاکستری است. هیچ وقت این سلول های کوچک را از یاد مبر دوست من.

کریستی در طرح معماها و یافتن پاسخ های غافلگیرکننده برای آن استاد است و در این کتاب طوری عمل کرده که اعتراض محافظه کاران در حوزه ادبیات را بلند کرد. نسخه الکترونیکی این کتاب را که با ترجمه خسرو سمیعی توسط نشر هرمس منتشر شده، می توانید از فیدیبو بخوانید.

قتل در قطار سریع السیر شرق

در این کتاب هم مثل مهم ترین آثار آگاتا کریستی با شگردهای کارآگاهی هرکول پوآرو روبه رو می شویم. این بار ماجرای قتل یک فرد ثروتمند را می شنویم که با خنجر در قطار کشته شده است. اما این قطار سریع السیر به دلیل مسائل فنی در صربستان متوقف شده است و حالا پوآرو به جست وجوی حقیقت می رود. این کتاب توسط محمد گذرآبادی به فارسی ترجمه شده و نشر هرمس آن را به چاپ رسانده است. نسخه الکترونیکی قتل در قطار سریع السیر شرق را می توانید از فیدیبو بخوانید.

معروف ترین اقتباسی که از ماجراهای هرکول پوآرو اجرا شده، سریالی 60 قسمتی از شبکه انگلیسی LWT است که چهره دیوید سوشی را در نظر مخاطبان آثار کارآگاهی، به عنوان چهره هرکول پوآرو شناسانده است. برای این سریال بعدها دنباله ای هم ساخته شد که ساخت آن تا سال 2013 ادامه داشت.

اگر شما هم از علاقه مندان ژانر جنایی و به ویژه کارآگاهی هستید، بهترین کتاب هایی را که در این ژانر خوانده اید در قسمت کامنت ها معرفی کنید.