چالش های پهپادی ترکیه با ناتو و آمریکا - هیو بلاگ

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، شروع دوران اعمال تحریم های آمریکا علیه چند مسئول رده نخست صنایع دفاعی ترکیه، از مهم ترین اخبار مرتبط با روابط واشنگتن - آنکارا است.

اگر چه این تصمیم در آخرین هفته های دوران اقتدار دونالد ترامپ اتخاذ شده، اما پیداست که دولت جو بایدن و کنگره آمریکا نیز، اصل تحریم را قبول دارند و معتقدند که ترکیه به عنوان عضو ناتو و متفق آمریکا و غرب، نباید از روسیه موشک اس 400 بخرد. اسماعیل دمیر، مهم ترین فرد دفاعی ترکیه است که نام او در لیست تحریم آمریکا گنجانده شده است.

پروفسور اسماعیل دمیر، مهم ترین مقام مسئول در حوزه صنایع دفاعی ترکیه است. او که تحصیلات خود را در آمریکا و انگلیس به خاتمه رسانده، حالا مستقیماً زیر نظر خود رئیس جمهور کار می نماید و فراوری تجهیزات، تسلیحات و ادوات دفاعی، به روال سابق در اختیار وزیر دفاع نیست و نهادی که مستقیماً در نهاد ریاست جمهوری مستقر شده، به ریاست دمیر، بر کار فراوری، آزمایش و بعضاً صادرات محصولات دفاعی، نظارت می نماید.

زوم ناتو روی پهپادهای ترکیه

اگر چه واکنش آمریکا به قرارداد موشکی ترکیه و روسیه، به یک نقطه عطف مهم تبدیل شده، اما واقعیت این است که مساله فقط موشک اس 400 نیست و آمریکا، از مشی دفاعی ترکیه دل خوشی ندارد و حرکت در جهت استقلال و خودکفایی دفاعی را برنمی تابد.

تصمیم دولت اردوغان برای توسعه صنایع دفاعی، به یکی از مهم ترین اهداف ترکیه تبدیل شده است. ترکیه، علاوه بر فراوری بومی پهپادها، در حوزه های دیگری همچون موشک و مهمات، نفربرهای زرهی، تجهیزات و ادوات جنگ الکترونیک، خنثی سازی مین، مونتاژ بالگرد و سلاح های انفرادی، گام های بلندی برداشته است. اما در این میان، پهپاد یا هواپیمای بدون سرنشین، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

آمریکا و ناتو، به خاطر اختلاف با روسیه، درمورد فروش پهپادهای ترکیه به اوکراین، حساس نیستند و چنین اقدامی را ارزشمند می دانند اما در عین حال، این واقعیت را نیز لمس نموده اند که پهپادهای مسلح ساخت ترکیه، نتیجه جنگ در قره باغ را تغییر داد.

سلجوق بیرقدار داماد اردوغان و طراح و فراوری کننده پهپادهای مسلح، همراه با پدر و برادر خود به کاخ ریاست جمهوری الهام علی اف رفت و از او مدال افتخار دریافت کرد.

پهپادهای شرکت بیرقدار، رکورد سیصد هزار ساعت پرواز را ثبت نموده اند و فروش این سلاح به اوکراین و جمهوری آذربایجان و همچنین استفاده از آن در پایگاه های ترکیه در سومالی، قطر، لیبی، قره باغ و عراق و سوریه، مورد توجه قرار گرفته است.

بیرقدار همچنین اعلام نموده که یک گروه کامل ناوبری و راهنمایی پهپادهای ترکیه ای فروخته شده به جمهوری آذربایجان، در ترکیه و در شرکت بیرقدار، دوره آموزشی خود را به خاتمه رسانده اند و با بازگشت آنها به باکو، کشور خریدار، هیچ نیازی به استفاده از افسران الکترونیک ترکیه نخواهد داشت و می توانند به شکل مستقل، به کارگیری و راهنمایی پهپادها را در دست بگیرند.

خاتمه دوران جنگنده های دارای خلبان؟

سلجوق بیرقدار، پس از دریافت مدال قره باغ از دست علی اف و بازگشت به کشورش، در مصاحبه با سی.ان.ان ترک، خاطرنشان کرد که نسل جدیدی از پهپادهای ساخت تیم او با قابلیت تا شدن بال ها و آپشن های دیگر، مرحله نخست آزمایش ها را پشت سر گذاشته اند.

بیرقدار در ادامه اضافه نمود: در دنیا، دوران هواپیماهای جنگنده دارای خلبان به خاتمه رسیده است. این حرف من، به این معنی نیست که قرار است همه ماموریت ها توسط پهپاد اجرا گردد. واقعیت این است که ما در آینده ای نزدیک، با هواپیماهای جنگنده راهنمایی پذیر جدیدی روبرو خواهیم بود که هیچ نیازی به خلبان ندارند و عمود پرواز بوده و نیازی به باند هم ندارند. ما باید خود را برای این دوران، مهیا کنیم.

تعیین نیست آیا این حرف سلجوق بیرقدار، به خاطر تحریم ترکیه توسط آمریکا و بسته شدن راه انتقال جنگنده های نسل پنجم اف 35 بیان شده یا این که واقعاً در آینده چنین تغییر در ساختار نیروی هوایی کشورها، به وجود خواهد آمد.

اگر چه در خصوص میزان بومی سازی قطعات و تجهیزات خاص و نفیس پهپادهای بیرقدار، ابهاماتی وجود دارد و ظاهراً بعضی از قطعات آن از انگلیس و کانادا خریداری می گردد، اما در هر حال، این سلاح راهبردی در حال حاضر برای ترکیه به یک برند تبدیل شده و صد البته، چالش های سیاسی خاصی هم به دنبال آورده است.

نقش پهپادها درزمین گیر شدن پ.ک.ک

نخستین حمله مسلحانه پ.ک.ک علیه نظامیان ترکیه در سال 1984 میلادی و در زمانی روی داد که این گروه، چندان شناخته شده نبود و تهدیدی جدی به شمار نمی آمد. اما در کوتاه مدت، خروجی و نتایج جنگ نامتقارن و حملات چریکی، مزیت ها و امکاناتی در اختیار پ.ک.ک نهاد که این گروه را به تهدیدی جدی علیه کشوری تبدیل کند که اگر چه در آن دوران هم عضو ناتو بود اما ارتش و نیروهای مسلح آن، با ساختاری کلاسیک و تربیت و مشی پادگانی - جبهه ای، نمی توانست در مناطق کوهستانی، در برابر حملات شبانه چریک های تحت امر عبدالله اوجالان تاب بیاورد.

به همین خاطر، پس از چند سال، دولت ترکیه ناچار شد در سال 1991 میلادی، نخستین دور از گفتگوهای مقدماتی و مذاکرات صلح با پ.ک.ک را شروع کند. این مذاکرات، پس از خرابکاری های زکی کساپارماک مرد شماره دو پ.ک.ک به شکست انجامید و جنگ بین ترکیه و پ.ک.ک، با خسارات سنگین ادامه پیدا کرد. اما حالا ورق برگشته و استفاده از یک سلاح راهبردی و مهم به نام پهپاد یا هواپیمای بدون سرنشین، به معنی دقیق کلمه، پ.ک.ک را فلج و زمین گیر نموده و دولت نیز ناچار نیست تن به مذاکره و مصالحه بدهد.

پهپادهای بیرقدار، نه تنها بر فراز آسمان ترکیه، بلکه در اقلیم کردستان عراق و سوریه نیز، ضرباتی کاری به پ.ک.ک زده اند و علاوه بر مشارکت در عملیات هایی که همراه با جنگنده های اف 16 اجرا می شوند، به صورت عملیات نقطه زنی هم، ده ها تن از فرماندهان قدیمی پ.ک.ک را از دور مورد هدف قرار داده و آنان را از بین برده است.

فراوری و استفاده از پهپاد در حوزه امنیت داخلی و به ویژه در مبارزه با پ.ک.ک، دستاوردهای ارزنده ای برای ترکیه داشته اما شواهد نشان می دهد که صادرات این محصول دفاعی به کشورهای دیگر، چالش هایی برای آنکارا ایجاد کند.

در خاتمه باید گفت، کوشش ترکیه در چند سال اخیر برای رسیدن به خودکفایی در صنایع دفاعی، شایان توجه است. اما عضویت ترکیه در ناتو، جغرافیای سیاسی این کشور و ماهیت روابط ترکیه با دنیا غرب اعم از آمریکا و اروپا، عملاً شرایطی به وجود آورده که بعضی اقدامات مستقل ترکیه در حوزه دفاعی و امنیتی را به چالش می کشد و آنکارا ناچار خواهد بود، توسعه صنایع دفاعی را با موازنه سازی های محتاطانه با شرق و غرب، پیش ببرد.