رانت 1000 میلیاردی نهفته در طرح صیانت؟ - هیو بلاگ

به گزارش همشهری، وی در این یادداشت نوشت:

نهایتا بعد از حرف و حدیث فراوان و با وجود مخالفت صریح نهاد های صنفی و مدنی، افکار عمومی و هم کسب وکار های آنلاین، مجلس تصویب کرد که طرح موسوم به صیانت از کاربران فضای مجازی طبق اصل85 قانون اساسی در کمیسیون مربوطه آنالیز شده و بدون احتیاج به طرح در صحن علنی مجلس مستقیما به شورای نگهبان ارسال گردد.

تعاریفی که در ماده یک این طرح وجود دارد کاملا منطبق بر سرویس هایی نظیر اینستاگرام، واتساپ، لینکدین، توییتر، تلگرام و بسیاری سرویس های گوگل است. در مواد 12،25و26 تکالیف متعددی برای این سرویس ها معین شده که اگر همه آن ها را رعایت ننمایند طبق ماده28 با مجازات هایی ازجمله فیلتر شدن روبه رو خواهند شد. واضح است که تدوین نمایندگان طرح سنگ های بزرگی پیش پای سرویس دهندگان خارجی انداخته اند تا به بهانه عدم تمکین، زمینه قانونی برای بستن آن ها فراهم گردد. البته تدوین نمایندگان طرح و بعضی نمایندگان مجلس می گویند تا زمانی که جایگزین مناسب داخلی برای این سرویس ها نباشد فیلتر نخواهند شد.

یعنی مثلا فرض کنید که اگر اینستاگرام در 4 ماه فرصتی که به او داده شده تکالیف این قانون را انجام ندهد.

یعنی نماینده در ایران معرفی نکند یا درخواست مجوز فعالیت ندهد یا همه داده های کاربران ایرانی را به داخل کشور منتقل نکند یا کلیه مصوبات کارگروه فیلترینگ را اجرا نکند یا یکی از انبوه تکالیف این قانون را گردن ننهد در این صورت اینستاگرام باید حداکثر در 8 ماه فیلتر گردد، ولی اگر مشابه داخلی داشته باشد یا در این 8 ماه یک نمونه داخلی پیدا گردد بلافاصله اینستاگرام فیلتر خواهد شد و دیگر احتیاجی به صبر 8 ماهه هم نخواهد بود. معلوم هم نیست سنجش مشابهت نمونه داخلی با سرویس خارجی چگونه است. شباهت قابلیت ها و کیفیت سرویس ها را نمی گردد به این سادگی سنجید. مثلا اگر قرار است همان ظاهر و قابلیت های اینستاگرام را عینا کپی کرد فارغ از اینکه این کار اخلاقی و قانونی نیست چگونه می گردد فهمید که امنیت و سرعت و هوشمندی سرویس ها هم مشابه است. پراید و پورشه هردو قابلیت های پایه ای یک خودرو را دارند، اما آنچه آن ها را متفاوت می نماید قابلیت های سطح بالاتر مشتری است. ضمن اینکه اساسا بخشی از مزیت یک شبکه اجتماعی یا پلتفرم چند سویه در حجم کاربران آن است. آدم ها اینستاگرام را نصب می نمایند، چون می دانند میلیون ها نفر دیگر هم اینستاگرام دارند. حالا اگر یک اپلیکیشن پیدا گردد و قابلیت هایی شبیه اینستاگرام داشته باشد، اما تعداد کاربران آن چند هزار نفر باشد، عملا مهم ترین مزیت اینستاگرام را که همان امکان دسترسی به یک میلیارد کاربر است را ندارد. آیا این ها را می توان مشابه دانست؟

تبصره دوم ماده27 یک بخش عجیب دیگر هم دارد که می تواند منشا رانت و فساد و اتلاف منابع کشور گردد. در این تبصره آمده است که معادل 10درصد اعتبارات ماده واحده قانون اجازه مشخص وصول کپی رایت فعالیت بخش غیردولتی در زمینه پست و مخابرات در اختیار وزارت ارتباطات قرار می گیرد تا با آن گزینه داخلی برای سرویس های مشمول فیلترینگ بسازند. اگر وزارت ارتباطات این کار را نکند این اعتبار در اختیار دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی قرار خواهد گرفت. تخصیص این ردیف در سال99 حدود 3هزار میلیارد تومان بوده و اعتبار پیش بینی شده در بودجه سال1400 هم برای آن حدود 10هزار میلیارد تومان است پس برای سال1400 چیزی حدود هزارمیلیارد تومان بودجه برای سرویس های داخلی درنظر گرفته می گردد. این یعنی یک رانت هزار میلیارد تومانی در اختیار تعدادی مدیر دولتی قرار می گیرد که به نام حمایت از سرویس های داخلی آن را هدر بدهند. واقعیت آن است که حتی یک کسب وکار آنلاین داخلی در این سال ها در کشور شکل نگرفته که پیروزیت پایدار داشته و با بودجه دولتی ایجاد شده باشد. تمام کسب وکار های مجازی پیروز کشور که کم هم نیستند متکی به سرمایه بخش خصوصی و در فضای رقابتی شکل گرفته اند. از آن طرف تقریبا تمام کسب وکار هایی که به نام سرویس بومی در این سال ها منابع دولتی را به خود اختصاص دادند از جست وجو گر ملی گرفته تا سیستم عامل ملی، از ایمیل بومی گرفته تا پیغام رسان های بومی هیچ کدام توفیقی در جذب کاربر نداشته اند. دلایل این موضوع واضح است.

رشد در فضای گلخانه ای و حمایتی رخ نمی دهد. محصول خوب در رقابت منصفانه است که رشد می نماید و تعالی می یابد. از طرف دیگر هر جا دولت می خواهد حمایت اقتصادی مستقیم کند طبعا پای رانت هم وسط می آید. آنالیز اینکه در این سال ها کدام شرکت ها از حمایت های اقتصادی نهاد های دولتی و عمومی بهره مند شده اند و این بهره مندی چقدر به علت توانایی و قابلیت آن ها بوده یا ناشی از نزدیکی و ارتباطات آن ها کار سختی نیست.

خوش بینانه بخواهیم نگاه کنیم تصور اینکه با 300میلیارد تومان می گردد سرویس هایی مشابه اینستاگرام و واتساپ و گوگل و لینکدین و توییتر و فیسبوک و... ساخت و دولت هم کارفرمای آن باشد ناشی از بی تجربگی و بی اطلاعی از دنیای کسب وکار های دیجیتال است. بدبینانه هم بخواهیم نگاه کنیم این تبصره فقط چند ماه فیلتر شدن سرویس های پرطرفدار خارجی را عقب می اندازد، اما به جایش سفره خوبی برای نورچشمی ها پهن می نماید.