بیابان در کمین گلستان سبز - هیو بلاگ

از جمله پدیده های طبیعی که طی سال های اخیر بعضی نشانه های آن در گلستان آشکار شده، ریزدگرد است که طبق آنالیز کارشناسان از صحرای قره قوم ترکمنستان برخاسته، اما آرام آرام این پدیده به محدوده جنگلی منطقه جنوبی گلستان نیز رسیده است.

تغییرات آب و هوایی سال های اخیر، افزایش دما که در بعضی روز ها به حدود 50 درجه نیز رسید و وزش باد های شدید، امکان مشاهده ریزگرد در بعضی منطقه ها به خصوص بخش های شمالی گلستان را افزایش داد.

طی 30 سال اخیر تغییرات اقلیمی (افزایش دما، کاهش بارش ها، افزایش تبخیر، بی نظمی در بارش ها) در گلستان شدید بوده و پیامد های منفی ناشی از آن بیشتر شده است. در این پیوند، گزارش اداره کل منابع طبیعی گلستان حاکی است که در زمان حاضر در 306 هزار هکتار معادل نزدیک به 34 درصد از مساحت عرصه های طبیعی این استان اثرات بیابان وجود دارد.

براساس این گزارش، اراضی در معرض بیابانی شدن گلستان در حوزه شهرستان های گنبدکاووس، مراوه تپه، گمیشان و آق قلا قرار گرفته است و بر این اساس نباید بیابان زایی در گلستان را ساده قلمداد کرد.

صحرای قره قوم ترکمنستان از عوامل اصلی ایجاد بیابان در این استان محسوب می گردد که علاوه بر آن، خشکسالی سال های اخیر و فشار زیاد در بهره برداری از این عرصه ها، احتمال تبدیل مراتع شمال استان به بیابان را افزایش داده است. کوشش برای سرمایه گذاری و توجه به بیابان زدایی در گلستان باید تقویت گردد و نباید فکر کنیم به علت سکونت در استانی سبز، از امکان هجوم گرد و غبار در امان هستیم. بر تقویت جذب اعتبار از محل منابع مختلف به ویژه مشارکت گرفتن از بخش خصوصی برای مقابله با بیابان زایی گلستان احتیاج اشت به طوری که با منابع دولتی اندک، جلوگیری از تبدیل 300 هزار هکتار عرصه منابع طبیعی در معرض آسیب استان به بیابان، حدود یک قرن زمان خواهد برد.

با سرمایه گذاری در حوزه مقابله با بیابان زایی در شمال گلستان می توان معیشت مرزنشینان استان را تامین نموده و مانع مهاجرت آنان شد. طرح نجات 50 هزار هکتار از بیابان های استان در قالب برنامه پنج ساله برای اجرای پروژه های آبخیزداری و احیا، آماده واگذاری به بخش خصوصی است.

طبق برآورد اولیه، نجات هر هکتار مرتع در خطر بیابان زایی گلستان به بیش از 35 میلیون ریال اعتبار احتیاج است. به گفته وی برای سرعت بخشیدن به طرح های بیابان زدایی گلستان، اعتبارات دولتی به تنهایی جوابگو نبوده و احتیاج به مشارکت دستگاه های غیردولتی و بخش خصوصی است که در این منطقه ها با تملک اراضی مشغول فعالیت هستند.

در سال های گذشته از محل اعتبارات دولتی و مشارکت بخش خصوصی از جمله تعاونی مرتعداران منطقه در 10000 هکتار طرح مقابله با بیابان زایی با اجرای پروژه های ایجاد هلالی آبگیر، کپه کاری، بذرپاشی و بوته کاری، اصلاح و احیا و قرق مراتع به اجرا در آمد. حدود 300 هزار هکتار از اراضی منطقه ها شمالی و مرزی استان گلستان در معرض بیابانی شدن و تبدیل به دشت رسوبی شور قرار گرفته است که 50 هزار هکتار آن در اولویت اجرای پروژه های آبخیزداری از جمله بوته کاری، ایجاد ذخیره برف و باران، بذرپاشی، بانکت بندی (تامین آب در منطقه ها خشک با احداث جوی های کوچک افقی که در روی خطوط اندازه قرار می گیرند) و ایجاد باد شکن (کنترل ریزگردها) شناسایی شده است. نهال در حدود 300 هکتار از اراضی گنبدکاووس، مراقبت و آبیاری 770 هکتار از اراضی گنبدکاووس، مراوه تپه و آق قلا، حفاظت و قرق سه هزار و 500 هکتار در گنبدکاووس و مراوه تپه و مدیریت چرا در 2 هزار هکتار از مراتع گنبدکاووس و آق قلا از جمله برنامه های بخش مرتع و بیابان این اداره کل در مقابله با بیابان زایی و خشکسالی در امسال است.