زنِ خوب، زنِ اتاق خواب و زنِ آشپزخانه است! - هیو بلاگ

باور به نقش های سنتی زنان و این انگاره که زن به دلیل طبیعت زنانه اش در زادن و پروریدن، متعلق به عرصه خصوصی است و مرد مسئولیت حضور در عرصه عمومی و مدیریت و اداره امور را بر عهده دارد، مفهومی است که حداقل از زمان مشروطه به این سو نقش مهمی در تضییع حقوق زنان و کوتاه کردن دست آنها از فرصت های برابر شغلی داشته است.

اظهارات هیئت رئیسه مجلس، تداوم مفهوم مادریت جدید

در جوامعی که مردسالاری در تمام سطوح اعمال می گردد، کلیشه های جنسیتی که ریشه در سنت های فرهنگی و اجتماعی جوامع داشته و نقش مهمی نیز در رویه های قضایی و حقوقی زن ستیز ایفا می نمایند، عاملی مهم در عدم مشارکت سیاسی موثر زنان در سطوح مختلف مانند نمایندگی مجلس هستند.

هیات رئیسه مجلس یازدهم گفته زنان باید بچه داری نمایند و در آشپزخانه باشند چون در باور جمعی ما و خاصه مردان، نقش اجتماعی برای یک زن امری ثانویه است و رسالت اصلی او مادری و همسری است، اینکه این زن تحصیلات عالی و توان مدیریتی حتی بیشتر از همکاران مرد خود دارد، این باور کلیشه ای را که زنان به دلیل زن بودن شایستگی احراز بسیاری از مشاغل را که به صورت سنتی مردانه تلقی می شوند ندارند، تغییر نمی دهد.

تن دادن به مفهوم تقسیم کار جنسیتی و مادریت جدید به معنی مادر و همسری تحصیل نموده و مطلع به مسائل روز که لزوما مشارکتی در امور سیاسی و اجتماعی ندارد، توسط فمنیست های اولیه از زمان مشروطه با هدف متقاعد کردن حاکمیت برای تن دادن به حقوق آموزشی - فرهنگی زنان و اشتغال آنها در پاره ای از مشاغل زنانه مطرح شد. اتخاذ این این رویکرد در آن موقع و متاثر از فضای عصر قاجاری قابل فهم است؛ زیرا فمنیست های اولیه در قرن 19 و اوایل قرن 20 در مورد کار زنان و اساسا مطالبه حقوق آنها، بیشتر به دنبال راهی برای تطبیق با اجتماع بودند تا تحول اساسی در آن، زیرا هر تغییر بنیادی در انقیاد و فرودستی زنان باید به انتظار چالشی کلی با نظم سیاسی و ساختار اجتماعی و فرهنگی مبتنی بر سنت و مذهب می نشست.

توسل به مفهوم مادریت برای احقاق حقوق زنان، در بستر تاریخی عصر قاجار و مشروطه قابل درک است و سرزنش بار به حساب نمی آید، فعالین زن در آن موقع و همچنین در دهه اول حاکمیت رضاشاه نسبت به تحقیر و تبعیض هایی که متحمل می شدند اعتراض می کردند اما از آنجا که فاقد ابزارهایی برای تبدیل اعتراضات و شکایات خود به مطالبه ای جدی و تحول خواه بودند، چاره ای نداشتند جز آنکه عنوان نمایند زن ایرانی فعلا قصد ندارد به مجلس و مشاغل مدیریتی ورود کند و هدف مبارزات جنبش زنان برخورداری زنان از آموزش جدید و امکان ورود به مشاغل زنانه است.

فعالین زن به این صورت از حق آموزش زنان دفاع می کردند زیرا عملگرایی فعالین زن تا جای پذیرفته بود که زنان ادعا داشتند به خاطر خانواده کار می نمایند، در فضای آن روز ایران که هر کنش سیاسی و اجتماعی از طرف زنان تقبیح و محکوم می شد، آنها چاره ای نداشتند جز اینکه در چهارچوب همان گفتمان مادریت جدید و وفادار به ایده حوزه های جداگانه برای ورود به اجتماع کوشش نمایند.

سوءاستفاده دولت مردان از ایده مادریت جدید

از همان زمان مشروطه، ساختار مردسالار نظام سیاسی که در پیوند با فضای زن ستیز اجتماعی قرار داشت، کوشید با تاکید بر نقش های سنتی زنان آنان را در پستوی خانه نگاه دارد و بکوشد با تاکید بر ضرورت حفظ خانواده سنتی ایرانی با موضوع مادر، تا جای ممکن از ورود زنان فارغ التحصیل به فرصت های شغلی جلوگیری کند. بنابراین دیدیم که فمنیست ها و دولت هر دو در راستای اهداف خود به مفهوم مادریت جدید متوسل شدند، اما تمایز مهمی که میان این دو خوانش از مادریت جدید وجود داشت این بود که فعالین زن بنا داشتند از فمنیسم مادرانه در قالب ارزشمندی مادری و مشاغل زنانه به نفع برابری زنان استفاده نمایند.

به این معنا که مادری را حلقه مهم میان خانواده و دولت و میان فرد و جامعه تعبیر می کردند و معتقد بودند مادری نه به معنای محصور شدن در عرصه خصوصی بلکه به معنای نقطه ورود به زندگی اجتماعی است. فمنیست ها با تفسیر متفاوتی از خانه- به معنای هر جایی که همسر و فرزاندانشان هستند، خواستار تسری یافتن فضایل و ارزش های زنانه به کل اجتماع شدند، آنها با تکیه بر مسئولیت های خانوادگی زنان به جای رد آن، درصدد افزودن و تسری عرصه مسئولیت اجتماعی به زنان بودند.

اما بر خلاف کوشش زنان برای مزین کردن نقش های زنانه به حقوق سیاسی و اجتماعی، در ایدئولوژی مردسالار حکومت، مادرانه گرایی تقابل سنتی مرد و زن را که در تقابل با عقل و احساس بازتاب می یافت تقویت کرد. زنان که موجوداتی احساساتی به شمار می آمدند نمی توانستند در عصر ملی گرایی و تجدد که بر پایه خرد بود، مشارکت فعال داشته باشند، همچنین نمی توانستند همان حقوقی را مطالبه نمایند که به مرد بر اساس طبیعت خردورز او داده می شد. این میراث نسل به نسل با تداوم حیات در سنت های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ما ادامه یافت، بر بستر چنین میراثی است که امروزه هیات رئیسه مجلس یازدهم در سال 1399شمسی در تمسخر زنان و محروم کردن آنها از نقش های سیاسی بر همان کلیشه هایی تاکید می نماید که دستاویز مشروطه خواستار در مجلس اول ملی در سال 1285شمسی بود.

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

dorezamin.com: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!