در فضای میان کهکشانی چه می گذرد؟ - هیو بلاگ

طبق گفته Michael Shul، اخترشناس دانشگاه Colorado Boulder، در هر متر مکعب از فضای میان کهکشانی تقریبا یک اتم وجود دارد. اما اگر تمام این اتم ها را با هم جمع کنید حاصل چیزی بین پنجاه تا هشتاد درصد ماده عالم خواهد بود (البته بدون در نظر دریافت ماده تاریک و انرژی تاریک).

ماده ای که در فضای میان کهکشان ها وجود دارد بیشتر از هیدروژن یونیزه شده (هیدروژنی که الکترون از دست داده) تشکیل شده است. هر چند که مقدار کمی از عناصر سنگین تر مانند کربن و اکسیژن را نیز می توان در فضای میان کهکشانی یافت.

مواد فضای میان کهکشانی را به آسانی نمی توان به صورت مستقیم رصد کرد. با این حال اخترشناسان با آنالیز اثر این مواد بر نوری که از آن ها گذر می نماید به وجود ماده در فضای میان کهکشانی پی بردند.

ماجرا از دهه 1960 میلادی شروع شد. زمانی که اجرامی بسیار دوردست به نام اختروش یا کوازار کشف شدند. اخترشناسان با رصد این کهکشان های بسیار درخشان و فعال متوجه شدند بخشی از نور آن ها در جهت جذب شده است. به عبارت دیگر عاملی بین اختروش ها و تلسکوپ باعث جذب بخشی از نور این اجرام شده بود که همان گاز موجود در فاصله بین کهکشان ها است.

بخشی از ماده موجود در فضای بین کهکشان ها باقی مانده انفجار بزرگ است. اما عناصر سنگین تر موجود در فضای میان کهکشانی از کهکشان ها به این فضا راه پیدا نموده اند.

بخش هایی از فضای میان کهکشانی تا حد زیادی جدا از کهکشان ها قرار گرفته است. اما مواد موجود در نواحی نزدیک به کهکشان ها نقش مهمی در تحول کهکشان ها ایفا می نمایند. مواد موجود در این نواحی بر اثر گرانش کهکشان به آرامی به درون کهکشان کشیده می شوند و به طور متوسط حدود یک جرم خورشید در هر سال به جرم کهکشان اضافه می نمایند. مقداری قابل توجه که تقریبا معادل نرخ ستاره زایی در دیسک کهکشان راه شیری است. گاز فضای میان کهکشانی تاثیر مهمی در فرآیند ستاره زایی کهکشان ها دارد.

نکته قابل توجه این جاست که گاز تنها ماده موجود در فضای میان کهکشانی نیست. اخترشناسان پیش از این ستاره هایی را نیز در فضای بین کهکشان ها پیدا نموده اند. ستاره هایی که به ستاره های بی خانمان نیز معروف هستند. ستاره های بی خانمان اغلب بر اثر برخورد کهکشان میزبان شان با کهکشانی دیگر از کهکشان میزبان شان خارج و به فضای میان کهکشانی وارد شده اند.

شگفتی های کیهان پرشمار است و فضای میان ستاره ای و مواد موجود در آن بدون شک یکی از جذاب ترین شگفتی های عالم است. منطقه ای وسیع و گسترده که خالی به نظر می رسد، اما ماجراهای جذابی در آن در جریان است.

عکس کاور: تصویر تلسکوپ فضایی هابل از یک کهکشان مارپیچی و یک خوشه کهکشانی در ورای آن.

Credit: ESA/Hubble & NASA