داستان باغ قلهک با آن دیوارهای قرمز معروف
به گزارش هیو بلاگ، دیوار آجری قرمز رنگ باغی که در اذهان عموم مردم بیشتر با نام باغ قلهک معروف است، در خیابان شریعتی، حد فاصل خیابان دولت و پل صدر با چند درب عظیم و کوچک و با سیم خاردارهایی بر بالای خود، حامل خاطرات فراوانی از بیش از یکصدوهفتاد سال تاریخ ایران است.
جهت دریافت خدمات طراحی مدرن ویلا با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.
ساکنان محله قلهک و خیابان دولت، سال های سال است که با این باغ و رویدادهای آن مانوس هستند.
داستان باغ قلهک
بیست ؛ شاید در بین مردان و زنان کهنسال قریه قلهک، هنوز هم بتوان افرادی را یافت که خاطرات جنگ جهانی اول و دوم و سال های حضور انگلیسی ها در این باغ و قریه قلهک را به خاطر آورند. اما داستان این باغ و حضور انگلیسی ها در آن چیست؟
از دیرباز قریه قلهک از شمالی ترین و زیباترین قریه های تهران بوده و آب و هوای خنک و فرح بخش این منطقه، زبانزد همه ناظران بوده است. در سال 1251 قمری که سرجان کمپبل وزیر مختار انگلیس در ایران بود، محمدشاه این باغ را که جزو تیول شاهی بوده، به دولت انگلستان اجاره داد و سفارت انگلیس ییلاق خود را در قلهک بنا کرد.
پس از چندی، شاه از عایدی اجاره آن هم صرف نظر نمود و این محل را تلویحاً به طور رایگان در اختیار هیأت سیاسی انگلیس نهاد. مال الاجاره این محل در آن موقع ماهی 30 تومان یا 15 لیره بیشتر نبود، ولی این مرحمت شاهانه اعتبار فراوانی برای وزیر مختار انگلستان به ارمغان آورد و باعث افزایش شخصیت و اعتبار او در بین دیگر عوامل کشورهای خارجی در ایران شد.
این وضع بدین منوال ادامه داشت تا آنکه سال ها بعد، با لغو حق کاپیتولاسیون، امتیازات ویژه انگلیسی ها از بین رفت و دست آنان از قریه قلهک کوتاه شد. اما سایه شوم استعمار بر این باغ زیبا باقی ماند.
انگلیسی ها از گذشته با استقرار در رزیدانس (اقامتگاه تابستانی)قلهک در ماه های گرم سال، بعضی امور سفارتخانه خود را هم در این محل انجام می دهند. این باغ و محفل ها و تصمیمات گرفته شده در آن، تأثیرات فراوان بر تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران داشته است.
باغ قلهک و انقلاب مشروطه
در دوره انقلاب مشروطه و درپی به توپ بستن مجلس به وسیله لیاخوف روسی، از آنجا که دولت انگلیس مخالف سیاست های روسیه در ایران بود، به آزادی خواهانی که از مجلس جان سالم به در بردند، مثل دهخدا، تقی زاد و معاضدالملک پناه داد.
بعلاوه تعداد زیادی از روحانیون و بازاریان و مردم دیگر در باغ قلهک بست نشسته و درخواست کردند تا سفیر انگلیس به آنها امان دهد و در حمایت از آنان و تحقق خواسته هایشان اقدام کند. این جمعیت تعدادشان تا حدود چهارده هزارنفر هم روایت شده است که عمدتاً اهل بازار بوده و باغ سفارت را پرکردند.
از دیگر ارتباطات این باغ با پیشینه تاریخی ایران، حضور سفیر و عوامل سفارت انگلیس در ماه های گرم سال در این باغ سبز و خرم و به رسمیت شناختن حکومت و ولیعهد ایران بود.
دولت ایران در این سال های تاریک، قدرت، سلطه ای بر دو قریه قلهک و زرگنده نداشت و در باغ دو سفارتخانه، نبض سیاست ایران، البته در فصل تابستان، می تپید و هیچ اقدامی در ایران نبود که بدون جلب موافقت و هماهنگی ساکنان این دو محل ییلاقی به انتها برسد.
در ضلع شمالی این باغ، موسسه ایران شناسی بریتانیا و مرکز فرهنگی و آموزشی بریتانیا واقع است. موسسه ایران شناسی بریتانیا در ایام مختلف و به دفعات، با برپایی جلسات گوناگون و نشر مطالب مختلف سعی در بازشناسی ایران و فرهنگ بومی ایرانیان نموده است.
در جنوب این باغ و ضلع شمالی خیابان دولت هم گورستان باغ قلهک با دربی چوبی و قدیمی و وسعتی چند هزار متری خودنمایی می نماید. گورستان قدیمی این باغ در بین اهالی محل با نام گورستان دولت هم معروف است.
از سردر گورستان و از روی صلیب های نصب شده بر روی قبور و هم تواریخی که روی سنگ ها منقوش شده چنین به نظر می رسد که این گورستان صرفاً به اجساد سربازان انگلیسی در ایران، در جریان سال های 1914 تا 1918 میلادی - 1293 تا 1297 هـ.ش(جنگ جهانی اول)، بعلاوه سال های 1939 تا 1945 میلادی 1318 تا 1324 هـ.ش(جنگ جهانی دوم) اختصاص دارد.
اما این گورستان، سال ها پیش از سال 1293 هـ .ش، در محوطه روبروی کلیسای سفارت انگلیس و در حقیقت نمازخانه سفارت احداث شده و اجساد عده ای از انگلیسی ها در آن دفن شده است.
بعضی دیگر از دفن شدگان این گورستان، افسران و نظامیان انگلیسی هستند که در جبهه های جنگ با مسلمانان ترک عثمانی، در جریان جنگ اول جهانی کشته شدند و اجساد آنان به گورستان قلهک حمل و در آنجا دفن شده است.
منبع: بیست
باز نشر: مجله اینترنتی Bartarinha.ir
منبع: برترین ها