آیا باید دندان عقل را کشید؟ - هیو بلاگ

خبرنگاران| دندان عقل آخرین دندانی است که در میان دندان های دائمی فرد رشد می کند. معمولا دندان های عقل دو عدد در فک بالا و دو عدد در فک پایین رشد می کند، اما گاهی مشاهده می گردد که فردی دارای دو یا سه دندان عقل بیشتر نیست.

در موارد نادری هم دیده می گردد که فرد دندان عقل ندارد و تا سرانجام عمر هم بدون این دندان ها زندگی می کند. دندان عقل آخرین دندان دائمی است که معمولا در سنین نوجوانی رشد آن شروع می گردد و به همین علت به آن دندان عقل می گویند.

وقتی دندانپزشک به شما می گوید باید دندان عقلتان را بکشید، چون نهفته یا نیمه نهفته است و چنین دندانی نباید به هزار و یک علت در دهانتان باقی بماند، این سوال به ذهنتان می آید که اصلا دندانی که جای رویش در فک ندارد چرا وجود دارد؟ پاسخ تمام این سوالات را دکتر منصوره بدیعی دندانپزشک در مطلب زیر تشریح کردند.

دندان عقل را نباید بی علت کشید، مگر این که موجب بروز مشکل و ناراحتی گردد.

اگر دندان عقل شما در بروز مسائل خاص دهان و دندان نقش دارد، حتما باید برای کشیدن آن به موقع به دندانپزشک مراجعه کنید، چون بیشتر نگه داشتن آن کار عاقلانه ای نیست.

در دهان یک انسان بالغ 32 دندان وجود دارد، چهار عدد از آن ها که بعد از بقیه دندان ها در آخر قوس های دندانی رویش می یابند، دندان های عقل نامیده می شوند، سن تقریبی شروع تشکیل آن ها در استخوان فک 9 تا ده سالگی است. تاج در 14 سالگی کامل شده و در سال های آخر دوره نوجوانی شروع به رویش در داخل استخوان کرده و بعد از 16 سالگی در دهان ظاهر می گردند. وجه مشترک این دندان زمان رویش آن ها به داخل حفره دهان است که مصادف با بلوغ فکری است. در زمان رشد و تکامل فکین معمولا جا برای رویش این دندان ها فراهم می گردد. دندان عقل اگر درست و بجا رویش یابد، مثل بقیه دندان ها مفید و مؤثر در سیستم جونده بوده و با وجود تصور غلط عامیانه در این موارد نباید کشیده شوند.

دندانپزشکان می گویند بهترین سن برای جراحی دندان عقل زیر سن 20 سالگی است، چراکه عوارض و درد کمتری دارد. این دندان کمی دیرتر از دندان های دیگر رشد می کند و در سنین 17 تا 21 سالگی تازه می روید. با رشد انسان و کوچک شدن فک، فضا برای رشد دندان عقل محدود شده و در نتیجه دندان عقل خود را به شکل نهفته و نیمه نهفته نشان می دهد.

این دندان ها در بسیاری از موارد، مشکل ساز بوده و به جراحی ختم شده اند. دندان های عقل بعد از پوسیدگی، موجب پوسیدگی دندان های مجاور و عفونت در اطراف می شوند.

خارج کردن دندان عقل نهفته می تواند با موفقیت برای بیماران در تمام گروه های سنی انجام گردد و شرایط سنی خاصی ندارد. با این حال از نقطه نظر آمار، تحقیقات نشان داده است که افراد نسبتا مسن تر در معرض خطر بیشتری از نظر عوارض وجود دارد.

دندان نهفته دندانی است که از زمان رویش آن گذشته و به دلایل متعدد قادر نیست که در ردیف مناسب سایر دندان ها قرار گیرد. چنین دندان عقلی ممکن است در بافت نرم یا سخت گیر کرده باشد. مسائلی که دندان های نهفته عقل می توانند ایجاد کنند، عبارت است از التهاب بافت نرم پوشاننده این دندان ها که در اغلب موارد در ارتباط با دندان های نیمه رویش یافته اتفاق می افتد، پوسیدگی دندان عقل یا پوسیدگی در ناحیه مجاور دندان عقل و خطر صدمه رسیدن به دندان مجاور.

با افزایش سن، ریشه ها قطورتر شده و ممکن است کشیدن دندان را سخت تر کند.

التیام ضعیف تر بعد از کشیدن دندان

پوسیدگی دندان های مجاور

احتمال فک جوش شدن دندان

احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پیر در حین جراحی و درآوردن دندان، کاهش تحمل بیمار به علت شرایط سنی و درمان های پزشکی از قبیل: مصرف دارو های قلبی، ریوی و...

وقتی عقل راهش را گم می کند

گاهی دندان عقل شما کاملا به صورت افقی در استخوان فک قرار گرفته است و به جای این که عمودی بالا بیاید به سمت جلو، حرکت می کند. در این شرایط ریشه دندان آسیای دوم را قربانی حرکت نادرست خود می کند.

اگر شما در این شرایط برای جراحی دندان عقل تان اقدام نکنید، پس از مدتی ریشه دندان آسیای دومتان تحلیل می رود و باید ریشه این دندانتان را نیز درمان کنید؛ بنابراین با گرفتن یک عکس رادیوگرافی، از رویش صحیح دندان عقلتان مطمئن شوید.

از میان اختلالات ناشی از کشیدن دندان عقل، دو اختلال وجود دارد که اهمیت بیشتری دارند:

• حفرهٔ خشک: این اختلال زمانی رخ می دهد که بر روی محل کشیده شدن دندان لخته ایجاد نمی گردد؛ یا زمانی که لختهٔ ایجادشده جابه جا می گردد و بر روی محل دیگری در دهان قرار می گیرد. این مسئله می تواند زمان بهبودی را به تأخیر بیندازد. حفرهٔ خشک معمولا 3 تا 4 روز بعد از کشیدن دندان عقل بروز پیدا می کند و همراه با درد(کم، میانه یا شدید) و بوی بد دهان خواهد بود. برای درمان آن به دارو نیاز است و باید به متخصص مراجعه کنید.
• خواب رفتگی یا پارستزی: این اختلال نسبتا نادر است. دندان عقل اگر زیر استخوان فک قرار گرفته باشد، اغلب به اعصاب دهان نزدیک خواهد بود. ممکن است این عصب ها در حین کشیدن دندان آسیب ببینند. نتیجهٔ این آسیب دیدگی نوعی بی حسی (به اصطلاح خواب رفتگی) در زبان، لب، یا چانه خواهد بود که ممکن است بین چند روز تا چند ماه تداوم پیدا کند. حتی امکان دائمی شدن این بی حسی هم وجود دارد.

در طول تاریخ چگونگی ساختار بدن انسان دستخوش تغییرات متعدد شده است. یکی از این تغییرات در انسان امروزی کوچک تر شدن استخوان فک بود که باعث شد تا امکان جای گرفتن مناسب هر 32 دندان در دهان از او سلب بگردد. به همین علت زمانی که دندان عقل درمی آید، ممکن است به خاطر نداشتن فضای کافی به دندان های مجاورش فشار وارد کند و مشکل ساز بگردد. مشکل دیگر مربوط به زمانی است که دندان های دیگر امکان پدیدار شدن کامل دندان عقل را به آن نمی دهند و نصف ونیمه سر بر می آورد.

این مسئله باعث می گردد تا منفذ کوچکی در اطراف دندان عقل به وجود بیاید و باکتری ها از طریق آن به قسمت داخل لثه راه پیدا کنند. عفونت ناشی از ورود باکتری ها می تواند منجر به درد، ورم کردن، خشکی فک و برخی اختلالات دیگر بگردد. به علاوه زمانی که دندان کامل بیرون نمی آید، احتمال خراب شدن آن یا آسیب رساندنش به لثه بیشتر می گردد، چراکه معمولا در تماس با برس مسواک قرار نمی گیرد و مانند دیگر دندان ها از آلودگی پاک نمی گردد.

البته کسانی هم هستند که دندان عقل در دهان شان پدیدار نمی گردد. یا آنکه حداقل زیر لثه باقی می ماند و امکان آن را پیدا نمی کند. به باور محققان این مسئله می تواند چند علت مختلف داشته باشد: شرایط ریشهٔ دندان عقل، زاویهٔ قرارگیری آن، اندازهٔ آن و فضای خالی موجود در استخوان فک از جمله علل تأثیرگذار بر این مسئله هستند.

حتی اگر دندان عقل سالم و در موقعیت مناسب پدیدار شده باشد، باز هم به توصیهٔ افراد متخصص بهتر است اقدام به کشیدن آن کنید و به این طریق، از بیماری ها و اختلالات احتمالی آینده پیشگیری کنید. دندان عقل در قسمت انتهایی دهان قرار گرفته است و در بسیاری از مواقع به مانند سایر دندان ها تمیز نمی گردد. به همین علت است که دندان پزشکان به بسیاری از مراجعان خود توصیه می کنند دندان های عقل شان را بکشند.