کدام استانها سال جاری بارش نرمال داشتند؟ ، 78 درصد از حجم سدهای تهران خالی است ، تابستان کم آبی در پیش داریم ، خشکسالی در سال 1402 جبران می گردد؟ - هیو بلاگ

خبرنگاران آنلاین - پروانه بندپی: داده های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور نشان می دهد که 62 درصد از بارش های سال آبی کشور در 6 ماه اخیر رخ داده که با این حال این اندازه تقریبا 21 درصد کمتر از شرایط نرمال است.

جدول بارشی کشور نشان می دهد که در 6 ماه گذشته فقط 6 استان اصفهان، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و یزد بارش های بیش از حد نرمال داشته اند و بارندگی ها در 25 استان کمتر از نرمال بوده است. استان تهران نیز شرایط خوبی از نظر بارندگی ندارد و بارش ها در این استان، بالای از 40 درصد، کمتر از حد نرمال است.

پاییز 1401، فصلی به شدت کم بارش بود و با وجود جبران 60 درصد از کم بارشی پاییز در زمستان، در حال حاضر میانگین بارش ها کشور 21 درصد کمتر از نرمال است.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور می گوید: با آن که اردیبهشت هنوز در پیش است و پرونده سال آبی هنوز بسته نشده اما بارش های فصل بهار، کمبود بارندگی در کشور را جبران نخواهد کرد. به خصوص این که ما 3 سال پی درپی داریم خشکسالی را در بسیاری از منطقه ها کشور تجربه می کنیم. سال جاری بارش ها درمجموع، در میانگین کشوری حدود 21 درصد زیر نرم است.

دکتر احد وظیفه به خبرنگاران آنلاین می گوید: ما در نیمه شرقی و شمالی کشور با کمبود شدید بارندگی روبرو هستیم و ذخایر برخی از سدها نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشته و با این اوصاف، تابستان کم آبی را در خیلی از منطقه ها ازجمله تهران، البرز، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و سمنان خواهیم داشت.

شرایط خوب بارندگی در استان های زاگرس نشین/ شرایط تلخ استان های دامنه البرز

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور با اشاره به این که سال آبی هنوز تمام نشده، می گوید: اردیبهشت هنوز مانده و ما همچنان در این ماه بارندگی داریم. به خصوص در نیمه شمالی و شمال غرب و حتی در شمال شرق هنوز بارندگی در پیش داریم. البته با توجه به این که بازه زمانی کوتاهی از فصل بارش در سال آبی جاری به جای مانده، جبران کم بارشی ها ضعیف است. مثلا در استانی مثل تهران از بازه زمانی به جامانده، فقط اردیبهشت را داریم که احتمال بارش در آن بالا است. در خردادماه بارندگی کاهش پیدا می نماید و از مرداد تا نیمه اول مهر هم بارندگی کم است. درضمن افق بارندگی کشور در فروردین سال جاری مشابه و ادامه سال قبل بود.

دکتر وظیفه با بیان این که اندازه بارندگی ها در استان های مختلف با هم فرق دارد، می گوید: در برخی از استان ها بارندگی ها بیش از نرمال است، یعنی از میانگین 30 ساله که به آن نرمال می گوییم بالاتر است. در برخی استان ها به شدت زیر نرم است و در برخی استان ها برابر است.

او ادامه می دهد: در سال آبی جاری که از یکم مهر شروع می گردد و تا 31 شهریور سال بعد ادامه دارد، بارش ها در جنوب غرب، غرب و تا حدی در جنوب کشور فراتر از نرمال است. یعنی استان هایی که در همسایگی زاگرس قرار دارند، سال جاری در شرایط خوبی قرار دارند. اما استان هایی که در دامنه های البرز و شرق کشور قرار دارند، نه تنها بارندگی خوبی ندارند، بلکه شرایط شان حتی بدتر از پارسال است.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور می گوید: نیمه شمالی استان سیستان و بلوچستان شرایط بسیار کم بارشی دارد، خراسان رضوی هم بسیار کم بارش است. در حال حاضر بارندگی ها در استان های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی 52 درصد زیر نرم است؛ یعنی کمتر از نصف میانگین بلندمدت را که باید دریافت می کردند، در سال آبی جاری دریافت نموده اند و این اصلا خوب نیست و بسیار نگران کننده است. سمنان هم همین شرایط ناگوار را دارد. بارش ها در این استان 41 درصد زیر نرم است. در غرب کشور، بارش ها در استان تهران بالای 40 درصد کمتر از نرمال است. قزوین هم همین شرایط را دارد. در شمال غرب کشور، به خصوص در آذربایجان شرقی و اردبیل و بعلاوه 3 استان سواحل شمالی کشورمان (گیلان، مازندران و گلستان) بارندگی ها 21 تا 36 درصد زیر نرم است.

وظیفه ادامه می دهد: منطقه ها مرکزی مثل همدان و قم هم شرایط چندان خوبی از نظر بارندگی ندارند. البته مانند تهران که بارندگی در آن منفی 40 درصد است، نیستند و بارندگی در این 2 استان حدود منفی 21 تا 25 درصد کمتر از نرمال است. ولی با توجه به این که در سومین سال خشکِ پی درپی قرار داریم، منابع آبی به نوعی تحت تاثیر این خشکسالی طولانی مدت بسیار ضعیف شده و دسترسی به آب در این منطقه ها محدودتر از گذشته شده است.

ذخایر سدهایی که کم بارشیِ شدیدی دارند/ اوضاع کدام استان ها مطلوب تر است؟

این مقام مسئول در سازمان هواشناسی کشور در ادامه مصاحبه، به ذخیره آب سدها در استان های مختلف اشاره می نماید و با اشاره به این نکته که ذخیره آب سدها تا حد زیادی بیانگر شرایط آبی آن منطقه ها است، می گوید: سدهای اصلی در غرب و جنوب غرب کشور مثل استان های کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، فارس، بوشهر، اصفهان و چهارمحال و کهگیلویه شرایط خوبی دارند و شرایط خیلی بهتر از سال گذشته است. مثلا ذخیره سد کرخه نسبت به سال گذشته 40 درصد بهبود پیدا نموده است. گرچه هنوز ظرفیت خالی زیاد دارد و حدود 60 درصد ظرفیت سد هنوز خالی است ولی در مقایسه با سال گذشته 40 درصد بهبود پیدا نموده است.

دکتر وظیفه می گوید: سدهای خوزستان در حوضه دز و کارون هم تقریبا پر هستند. همین طور مهم ترین سد استان فارس یعنی سد درودزن شرایط مطلوبی دارد و به علت ذخیره خوب این سد، برخی از دریاچه های منطقه که چندین سال قبل خشک شده بودند، آبگیری شدند. ولی سدهای موجود در شمال شرق کشور مثل سد دوستی در استان خراسان رضوی، سد سفیدرود در استان گیلان و همه سدهای استان تهران شرایط نامطلوبی دارند و حتی خیلی از آنها نسبت به سال گذشته که سال کم بارشی بود هم شرایط بهتری ندارند و داشته های آبی آنها منفی تر شده است.

به گفته رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور، از ابتدای سال آبی جاری تا به امروز باید 199 میلی متر بارندگی در کشور ثبت می شد اما تا تاریخ منتهی به صبح روز 3 اردیبهشت فقط 158 میلی متر بارش داشتیم. یعنی 41 میلی متر از میانگین مورد انتظار عقب تریم. ضمن این که بارش میانه کشور در بلندمدت (30 ساله) 235 میلی متر است. بنابراین تا میانگین بلندمدت هنوز فاصله زیادی داریم.

شرایط ذخیره آب سدهای استان تهران/ فقط 22 درصد از حجم 5 سد تهران پر است!

دکتر وظیفه می گوید: ذخیره کل سدهای استان تهران روی هم رفته در پاییز و زمستان سال گذشته حدود 12 درصد بود که با بارندگی های فصل بهار شرایط آنها کمی بهبود پیدا کرد و الان ذخیره 5 سد استان تهران درمجموع 22 درصد است. درواقع بارندگی های فصل بهار و ذوب برف، شرایط سدهای استان را بهبود داد ولی هنوز با شرایط مطلوب فاصله داریم. از طرف دیگر، داشته های برفی ما در منطقه ها دامنه البرز (دامنه های شمالی و جنوبی هردو) هم نسبت به شرایط نرمال کمتر است و ما از نرمال عقب تریم.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور درباره جزئیات موجودی سدهای تهران شرح می دهد: آمار منتشرشده وزارت نیرو درباره موجودی سدهای استان تهران که مربوط به 26 فروردین سال جاری است، حاکی از این است که 5 سد استان تهران (امیرکبیر، لتیان، لار، طالقان، ماملو) روی هم رفته 405 میلیون مترمکعب آب دارند که درکل می گردد 22 درصد از حجم کل سدها. یعنی تنها 22 درصد از حجم این 5 سد پر شده است و حتی نسبت به سال گذشته 14 درصد پایین تر است و این جای نگرانی دارد. درضمن این اوضاع فقط مربوط به منابع آبی روزمینی است و منابع آبی زیرزمینی نیز شرایط بهتری ندارد. چون تهران یک مرکز جمعیتی است که دائما در حال برداشت از سفره های زیرزمینی است و این منابع رفته رفته تحلیل می رود.

تابستان کم آبی در پیش داریم؟

دکتر وظیفه تاکید می نماید: با این شرایط تابستان کم آبی در پیش داریم و احتمالا تنش آبی را تجربه خواهیم کرد؛ هم در نیمه شرقی کشور و هم در نیمه شمالی کشور. همان طور که گفتم در این منطقه ها شرایط از سال قبل هم بدتر است.

به گفته رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران، اثر کم بارشی کاهش منابع آبی زیرزمینی در کوتاه مدت و میان مدت می گردد همین فرونشست زمین که متاسفانه در خیلی از منطقه ها کشور رخ داده و این آخرین حلقه تخریب است.