سفر به پلنگ دره: سفری به قلب زیبایی های بکر شیرگاه - هیو بلاگ

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی

پلنگ دره در شرق شهر شیرگاه، از توابع شهرستان سوادکوه شمالی، واقع شده است . دسترسی به این منطقه از طریق جاده فیروزکوه امکان‌پذیر است و برای ساکنان تهران، یکی از در دسترس‌ترین مقاصد طبیعی شمال کشور به شمار می‌رود .

مسیر دسترسی از تهران:برای رسیدن به پلنگ دره از تهران، باید وارد جاده فیروزکوه شوید . پس از عبور از شهرهای پل سفید و زیراب، به شهر شیرگاه خواهید رسید . در نزدیکی پل آهنی (فلزی) شیرگاه، یک مسیر فرعی در سمت چپ جاده وجود دارد که در ابتدای آن تابلوی محیط‌بانی نیز نصب شده است و شما را به سمت این دره زیبا هدایت می‌کند .

• جاده خاکی (چالش‌ها و نکات): این مسیر فرعی به طول تقریبی 13 کیلومتر، یک جاده خاکی و جنگلی است که خود بخشی از ماجراجویی سفر محسوب می‌شود .

  • کیفیت جاده: این جاده پر پیچ‌وخم و در برخی قسمت‌ها ناهموار است . رانندگی در آن نیازمند دقت بوده و پیمودن آن حدود 40 دقیقه تا یک ساعت زمان می‌برد .
  • نوع خودرو: استفاده از خودروهای شاسی‌بلند یا آفرود توصیه می‌شود، هرچند در روزهای خشک، خودروهای سواری نیز با احتیاط و کمی دشواری می‌توانند این مسیر را طی کنند .
  • وضعیت پس از بارندگی: اکیداً توصیه می‌شود پیش از حرکت، وضعیت آب و هوا را بررسی کنید . پس از بارندگی، جاده به شدت لغزنده و گِلی می‌شود و احتمال گیر کردن خودروها، حتی خودروهای شاسی‌بلند، بسیار بالا می‌رود . سفر در روزهای بارانی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود .

• روستای «نِفار»: در میانه این جاده خاکی، از روستای کوچکی به نام «نِفار» (Nefar) عبور خواهید کرد . هرچند این روستا امکانات گردشگری گسترده‌ای ندارد ، اما در این منطقه اقامتگاه‌های بوم‌گردی و کلبه‌های جنگلی برای اجاره وجود دارد که برخی از آن‌ها ممکن است دسترسی به امکانات اولیه مانند سوپرمارکت کوچک یا نانوایی داشته باشند . با این حال، نباید روی این امکانات حساب کرد و بهتر است تمام مایحتاج خود را از شیرگاه تهیه کنید.

• شروع پیاده‌روی: پس از پایان مسیر خاکی، باید خودروی خود را پارک کرده و ماجراجویی اصلی را با پای پیاده آغاز کنید . مسیر پیاده‌روی در دل جنگل و در امتداد رودخانه ادامه می‌یابد و شما را به آبشار اصلی پلنگ دره می‌رساند .

فاصله تهران تا ابتدای مسیر پلنگ دره حدود 240 تا 275 کیلومتر است که بدون در نظر گرفتن ترافیک، پیمودن آن نزدیک به 4 تا 5 ساعت طول می‌کشد .

راهنمای پیاده‌روی، سطح دشواری و نکات ایمنی

پیمایش مسیر پلنگ دره ترکیبی از جنگل‌نوردی و رودخانه‌نوردی است که جذابیت اصلی این سفر محسوب می‌شود .

• سطح دشواری و مدت زمان:

  • این مسیر درجه سختی 2 از 5 دارد و برای طبیعت‌گردان مبتدی و خانواده‌ها مناسب ارزیابی می‌شود . مسیر فاقد شیب تند و نفس‌گیر است .
  • پیمایش از محل پارک خودرو تا آبشار اصلی، بسته به آمادگی جسمانی و سرعت گروه، بین 30 دقیقه تا 1.5 ساعت به طول می‌انجامد .
  • این برنامه برای سالمندان، کودکان خردسال و افراد با محدودیت‌های حرکتی توصیه نمی‌شود .

• عمق رودخانه و رودخانه‌نوردی:

  • در بیشتر قسمت‌ها، رودخانه کم‌عمق است و عمق آن از نیم متر تجاوز نمی‌کند و به راحتی می‌توان در آن قدم زد .
  • در برخی نقاط محدود، ممکن است عمق آب به کمر یک فرد بزرگسال نیز برسد .
  • برای رسیدن به آبشار، در یک نقطه باید از عرض رودخانه (حدود 15 متر) عبور کنید که عمق آن در شرایط عادی حدود نیم متر است .

• نکات ایمنی کلیدی:

  • کفش مناسب: حتماً از کفش مناسب رودخانه‌نوردی یا صندل‌های طبیعت‌گردی استفاده کنید، زیرا سنگ‌های کف رودخانه و مسیرهای جنگلی به دلیل رطوبت و پوشش خزه‌ها، بسیار لغزنده هستند .
  • لباس اضافه: به دلیل خیس شدن حتمی در حین رودخانه‌نوردی، همراه داشتن یک دست لباس گرم و اضافه ضروری است .
  • آب و هوا: همانطور که اشاره شد، در روزهای بارانی، علاوه بر لغزندگی جاده ورودی، سطح آب رودخانه ممکن است به سرعت بالا بیاید و خطرناک شود .
  • حیات وحش: با وجود نام منطقه، در مسیرهای گردشگری آن جانوران درنده و خطرناکی مانند پلنگ وجود ندارد و می‌توانید با خیال راحت در آن به گشت‌وگذار بپردازید . با این حال، توصیه می‌شود پیش از تاریک شدن هوا، جنگل را ترک کنید .

جاذبه‌های طبیعی و تنوع زیستی

پلنگ دره ترکیبی از جنگل‌های باستانی هیرکانی، رودخانه‌ای زلال و آبشاری زیباست که هر یک به‌تنهایی می‌توانند دلیلی برای سفر به این منطقه باشند. این منطقه به عنوان بخشی از جنگل‌های هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است .

جنگل پلنگ دره و پوشش گیاهی آن

این جنگل که بخشی از جنگل‌های کهن هیرکانی با قدمت میلیون‌ها ساله است، به عنوان یک موزه طبیعی شناخته می‌شود . پوشش گیاهی آن بسیار انبوه و متنوع است .

• درختان و درختچه‌ها: درختان بلند و تنومندی همچون توسکا، انجیلی، ممرز، مازو و راش در این جنگل سایه‌بانی طبیعی ایجاد کرده‌اند . درختچه‌هایی مانند آلوچه وحشی، ازگیل، زالزالک و انواع تمشک نیز در این منطقه می‌رویند .
• سایر گیاهان: صخره‌های اطراف آبشار با خزه‌های سبز مخملی پوشیده شده‌اند و گیاهانی چون پونه جنگلی و پرسیاوشان، زیبایی خاصی به منظره جنگل بخشیده‌اند .

حیات وحش (فون جانوری)

این منطقه زیستگاه انواع مختلفی از جانوران است .

• پستانداران: در گذشته این منطقه زیستگاه پلنگ ایرانی بوده است . امروزه نیز پستاندارانی نظیر شوکا، مرال (گوزن)، گراز، سمور جنگلی، راسو، خرگوش، شغال، گرگ، روباه و گربه وحشی در این جنگل‌ها یافت می‌شوند .
• پرندگان: پرندگانی نظیر جغد، دارکوب، کبک، بلدرچین، عقاب، هدهد، کبوتر جنگلی و جی‌جاق در این منطقه به چشم می‌خورند .
• خزندگان و دوزیستان: رودخانه پلنگ دره با ایجاد محیطی مرطوب، شرایط مناسبی برای زندگی گونه‌هایی مانند انواع قورباغه، مار و لاک‌پشت فراهم کرده است .

رودخانه و آبشار پلنگ دره

جاذبه اصلی این منطقه، رودخانه‌ای است که از میان دره عبور کرده و در نهایت به آبشار پلنگ دره ختم می‌شود .

• رودخانه: مسیر پیاده‌روی به سمت آبشار، اغلب از داخل یا کنار این رودخانه می‌گذرد. عمق آب در بیشتر قسمت‌ها کم است و برای آب‌تنی در روزهای گرم تابستان بسیار مناسب است .
• آبشار: در انتهای مسیر، به آبشاری با ارتفاع تقریبی 8 متر می‌رسید که آب آن به یک حوضچه سنگی می‌ریزد . این حوضچه عمق مناسبی برای شنا و شیرجه دارد .

بهترین زمان سفر، تفریحات و اهمیت اکولوژیکی

• بهترین زمان سفر: بهار و تابستان، به ویژه از اواسط بهار تا اواخر تابستان، بهترین زمان برای بازدید هستند . در این دوره، هوا مطبوع و آب رودخانه برای آب‌تنی فوق‌العاده است . پاییز نیز با مناظر رنگارنگش برای عکاسی بی‌نظیر است، اما هوا سردتر است . سفر در زمستان به دلیل سرما و لغزندگی مسیر توصیه نمی‌شود .
• تفریحات: جنگل‌نوردی، رودخانه‌نوردی، آب‌تنی و شنا در حوضچه آبشار، عکاسی از مناظر بکر و کمپینگ (با تجهیزات کامل) از اصلی‌ترین فعالیت‌ها در این منطقه هستند .
• وجه تسمیه و اهمیت: گفته می‌شود که این منطقه در گذشته زیستگاه پلنگ ایرانی بوده و نام خود را از همین موضوع گرفته است . این منطقه در سال 1388 به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد .

امکانات رفاهی و ضروری در شیرگاه

پلنگ دره یک منطقه کاملاً بکر است و هیچ‌گونه امکانات رفاهی مانند رستوران، سرویس بهداشتی یا فروشگاه در آن وجود ندارد . بنابراین، پیش از ورود به جاده خاکی، تمام مایحتاج خود را از شهر شیرگاه تهیه کنید.

• پمپ بنزین: چندین جایگاه سوخت در شیرگاه و حومه آن فعال است، از جمله «جایگاه سوخت سه منظوره شیرگاه» در میدان شهدا و «پمپ بنزین چالی شیرگاه» .
• سوپرمارکت و تهیه مایحتاج: شیرگاه دارای سوپرمارکت‌های متعددی است که می‌توانید آب، غذا، کیسه زباله و سایر اقلام مورد نیاز خود را از آن‌ها تهیه نمایید .
• رستوران‌های پیشنهادی: برای صرف غذا می‌توانید به رستوران‌های متنوعی در شیرگاه مراجعه کنید. از جمله مکان‌های پیشنهادی می‌توان به «رستوران و چلوکبابی هانی»، «کته کبابی ترمه»، رستوران سنتی «عمارت خاتون» و «آشپزخانه مرکزی ضا» اشاره کرد .
• مراکز درمانی: برای موارد اضطراری، «مرکز درمانی 10 تخته شیرگاه»، بهداری و داروخانه شبانه‌روزی «دکتر علی اکبری» در این شهر در دسترس هستند .

شیرگاه: شهر پل‌ها و فرهنگ مازنی

شیرگاه، مرکز شهرستان سوادکوه شمالی، شهری محصور در جنگل‌های هیرکانی است که به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و تاریخی منحصربه‌فردش شهرت دارد .

دلیل نام‌گذاری شیرگاه و شهرت آن

• شهر پل‌ها: شیرگاه در محل تلاقی دو رودخانه مهم «تالار» و «کسلیان» قرار گرفته است . این موقعیت استراتژیک، نیاز به ساخت پل‌های متعدد در طول تاریخ را ایجاب کرده و به همین دلیل، شیرگاه به «شهر پل‌ها» شهرت یافته است .
• وجه تسمیه شیرگاه: در مورد ریشه نام «شیرگاه» چندین روایت وجود دارد:
  1. برگرفته از واژه مازندرانی «شیر» به معنای تَر و نمناک که به رطوبت بالای منطقه اشاره دارد .
  2. وجود فراوان درختان «شیردار» در این ناحیه .
  3. روایتی محلی از مبارزه یک شیر و گاو در این منطقه .

پل‌های معروف شیرگاه

شهرت شیرگاه تنها به یک پل محدود نمی‌شود و مجموعه‌ای از پل‌های تاریخی و جدید را در خود جای داده است:

• پل شاه عباسی: مهم‌ترین پل تاریخی شهر با قدمتی حدود 450 سال که به دوره صفویه بازمی‌گردد و بر روی رودخانه کسلیان ساخته شده است .
• پل راه‌آهن سرتپه: این پل فلزی که در دوره پهلوی اول به عنوان بخشی از راه‌آهن سراسری ایران ساخته شده، با 12 دهانه کوچک و یک دهانه بزرگ، در کنار پل شاه عباسی قرار گرفته و منظره‌ای از ترکیب معماری قدیم و جدید ایجاد کرده است .
• پل شاپور (شاهپور):
  • موقعیت: این پل بر روی رودخانه «اوتجون» (Owtjun)، در اراضی چای باغ و در فاصله 50 متری شرق جاده شیرگاه به قائمشهر قرار دارد .
  • قدمت و ثبت ملی: در مورد قدمت آن اختلاف نظر وجود دارد و به دوره‌های صفویه یا قاجار نسبت داده می‌شود . این اثر با شماره 3661 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
  • معماری: دارای یک دهانه اصلی بزرگ با طاق جناغی و یک دهانه فرعی کوچک‌تر است. پایه‌های آن در جهت مخالف جریان آب به صورت مثلثی ساخته شده‌اند و مصالح اصلی آن سنگ و ملات ساروج است . رویش یک درختچه انجیر از بدنه پل، از ویژگی‌های جالب آن است .
• پل دختر (چالی) یا کیجا پِل:
  • موقعیت و نام: این پل که با نام محلی «کیجا پِل» (به معنی پل دختر) نیز شناخته می‌شود، بر روی رودخانه کسلیان در منطقه «کلون» واقع شده و راه دسترسی به روستای «چالی» را فراهم می‌کند .
  • قدمت و وضعیت: قدمت آن به دوره صفویه بازمی‌گردد و در مسیر جاده قدیم تهران-شمال قرار داشته است . این پل تاریخی پس از یک دوره مسدودی جهت مرمت و مقاوم‌سازی، در سال 1403 بازگشایی شده است که نشان از اهمیت آن دارد .

فرهنگ، اقتصاد و یکشنبه بازار شیرگاه

• فرهنگ و زبان: مردم شیرگاه به زبان مازندرانی با گویش سوادکوهی صحبت می‌کنند . این شهر همچنین به دلیل اینکه لوکیشن اصلی فیلم‌برداری سریال محبوب «پایتخت» بوده، شهرت بیشتری در میان عموم پیدا کرده است .
• اقتصاد و سوغات: اقتصاد شیرگاه بر پایه کشاورزی، دامداری و گردشگری استوار است . انواع مربا، عسل، لبنیات، گیاهان دارویی و نان‌های سنتی از سوغات معروف این منطقه هستند .
• یکشنبه بازار شیرگاه: بازدید از این بازار هفتگی، تجربه‌ای بی‌نظیر از فرهنگ بومی منطقه است .
  • محل و زمان: این بازار پرجنب‌وجوش هر یکشنبه از صبح زود تا بعد از ظهر در ورودی شهر شیرگاه برپا می‌شود .
  • محصولات: در این بازار می‌توانید انواع محصولات محلی و ارگانیک مانند سبزیجات جنگلی، میوه‌های فصلی، لبنیات، ترشی‌جات، ماهی تازه و مرغ و تخم‌مرغ محلی را مستقیماً از روستاییان (که بخش بزرگی از آن‌ها زنان هستند) خریداری کنید . صنایع دستی مانند گلیم و جاجیم نیز در آن یافت می‌شود .
  • اهمیت فرهنگی: این بازار نه تنها یک مرکز خرید، بلکه یک کانون اجتماعی پویا برای لمس فرهنگ و سبک زندگی مردم سوادکوه است .

سایر جاذبه‌های دیدنی اطراف

اگر زمان بیشتری برای گشت‌وگذار دارید، می‌توانید از جاذبه‌های دیدنی نزدیک به پلنگ دره نیز بازدید کنید:

دریاچه شورمست: نگینی در ارتفاعات سوادکوه

این دریاچه، تنها دریاچه طبیعی شهرستان سوادکوه است که در میان جنگل‌های انبوه توسکا قرار گرفته و مقصدی محبوب با امکانات رفاهی مناسب است .

• ویژگی‌ها: این دریاچه طبیعی با وسعت 1.5 هکتار و عمق 5 تا 15 متر، بر اثر لغزش زمین شکل گرفته است .
• تفریحات: قایق‌سواری، اسب‌سواری و ماهیگیری از تفریحات رایج آن هستند، اما شنا در این دریاچه ممنوع است .
• دسترسی: دریاچه در فاصله 6 کیلومتری غرب شهر پل سفید و در مسیر جاده فیروزکوه قرار دارد .

سد برنجستانک (سد زمزم) و دهکده توریستی آن

این مجموعه که به "سوئیس کوچک مازندران" شهرت دارد، ترکیبی از دریاچه سد، جنگل و امکانات مدرن اقامتی و تفریحی را ارائه می‌دهد .

• ویژگی‌ها: این دهکده توریستی در حاشیه دریاچه سد مصنوعی برنجستانک توسعه یافته و به خاطر کلبه‌های جنگلی مثلثی‌شکل خود مشهور است .
• تفریحات: قایق‌سواری، زیپ‌لاین، اسب‌سواری و پیاده‌روی در جنگل از فعالیت‌های این مجموعه است .
• دسترسی: حدود 7 کیلومتر پس از شیرگاه به سمت قائم‌شهر، از طریق جاده فرعی "شهرک صنعتی بشل" قابل دسترسی است .

خلاصه

پلنگ دره در نزدیکی شیرگاه مازندران، یک مقصد طبیعت‌گردی بکر و خیره‌کننده است که با جنگل‌های هیرکانی (میراث یونسکو)، رودخانه‌ای جاری و آبشاری هشت متری شناخته می‌شود . دسترسی به این منطقه از طریق جاده فیروزکوه و یک مسیر خاکی 13 کیلومتری صورت می‌گیرد که پیمودن آن حدود یک ساعت زمان برده و در روزهای بارانی به دلیل لغزندگی شدید، عبور از آن توصیه نمی‌شود . پس از آن، نیاز به حدود 30 دقیقه تا 1.5 ساعت پیاده‌روی و رودخانه‌نوردی در مسیری با درجه سختی پایین است . بهترین زمان سفر فصول بهار و تابستان است و بازدیدکنندگان باید کاملاً مجهز باشند، زیرا منطقه فاقد هرگونه امکانات رفاهی است و تمام مایحتاج باید از شهر شیرگاه تهیه شود .

در نزدیکی این منطقه، شیرگاه، ملقب به «شهر پل‌ها»، قرار دارد که به دلیل واقع شدن در محل تلاقی دو رودخانه و داشتن پل‌های تاریخی متعدد شهرت یافته است . از پل‌های مهم آن می‌توان به پل شاه عباسی (دوره صفویه)، پل راه‌آهن سرتپه (دوره پهلوی)، پل شاپور (ثبت ملی شده) و پل دختر یا کیجا پِل (به‌تازگی مرمت شده) اشاره کرد . این شهر با فرهنگ مازنی، شهرت به عنوان لوکیشن سریال «پایتخت» و یکشنبه بازار پرجنب‌وجوش خود که محلی برای عرضه محصولات ارگانیک و صنایع دستی است، یک جاذبه فرهنگی-گردشگری مهم به شمار می‌رود . علاوه بر این، جاذبه‌های دیگری چون «دریاچه شورمست» و «سد برنجستانک (زمزم)» با کلبه‌های جنگلی منحصربه‌فرد، سفر به این منطقه را کامل‌تر می‌کنند .