آیا تغییر نام وزارت خارجه درست است؟ - هیو بلاگ

به گزارش خبرنگاران، او در این باره گفت که منظورش از این تغییر نام، این نیست که وزارت خارجه، کار تجارت را انجام دهد بلکه این است که سفرا و وزارتخانه مانند وزارتخانه بسیاری از دولت های دیگر نقش اساسی در پیگیری، بازاریابی و ارتباطات حوزه تجارت بین الملل داشته باشند. رئیس مجلس همچنین خواهان تغییر نگرش وزارت خارجه از امنیتی و سیاسی به اقصادی و سیاسی شد.

اما عملی شدن این ایده با توجه به شرایط موجود کشور خود موضوع قابل تاملی است که جای آنالیز دارد.

رویکرد سیاسی-مالی وزارت امور خارجه امکانپذیر نیست

فریدون مجلسی دیپلمات پیشین و کارشناس مسایل بین الملل در تبادل نظر با خبرنگاران درباره ایده تغییر عنوان وزارت امور خارجه گفت: آقای قالیباف در رشته های متعددی سابقه دارند لابد در رشته مالی هم که خواندند شنیدند که در کشور های پوینده وزارت خارجه در مسائل بازرگانی، بسیار مؤثر هستند. مثل ژاپن که بخصوص در گذشته هر سفارت خانه اش یک پایگاه تجاری تلقی می شد یا کره جنوبی یا تایوان، ولی وقتی این ها به رشد مالی رسیدند دارای شرکت هایی خیلی عظیم تر از وزارت خارجه های خود شدند و دیگر نیازی به حمایت وزارت امور خارجه نبود. جز در موارد سیاسی و مهم که دولت ها مأموریتی را به سفارت خانه محول می کردند که شاید با پادرمیانی بتوانند برای شرکت های خیلی عظیم کار هایی را انجام بدهند. مثلاً بودجه شرکت میتسوبیشی ژاپن از بودجه کشور ایران بیشتر است این دیگر چه نیازی به حمایت مالی وزارت خارجه ژاپن دارد؟ یا در کره جنوبی شرکت هوندا یا هیوندای ژاپن این ها هرکدام نمایندگی های مستقلی در کشور ها دارند.

وی اضافه نمود: وزارت امور خارجه اصلاً سیاست گذار نیست و تنها مجری سیاست هایی است که در مرکز توسط سیاست گذاران تعریف و ابلاغ می گردد. این نامی را که آقای قالیباف برای وزارت خارجه پیشنهاد نموده است برای موقعی است که وزارت امور خارجه در سیاست گذاری دخالت خاصی داشته باشد، اما وزارت امور خارجه فقط کشور محل مأموریت سفرا را به مرکز اعلام می نماید و از مرکز دستورالعمل هایی دریافت می نماید که به آن ها چه بگوید.

این دیپلمات پیشین اظهار کرد: مسئله مهم دیگر این است که آقای قالیباف و همفکرانش که قدرت را در دست دارند عظیم ترین خصومت را با روابط خارجی دارند. جلوگیری از اف ای تی اف که باعث یاری و تسهیل روابط بانکی می گردد و نبود آن ما را از ارتباطات سالم و شفاف بانکی محروم می نماید عظیم ترین لطمه را به اقتصاد، توسعه، صادرات و تجارت وارد می نماید یا دشمنی که با برجام دارند موجب تحریم های ایران شده است؛ بنابراین تا وقتی که تحریم وجود دارد تغییر نام دادن و این حرف ها، فقط تبلیغات انتخاباتی است و تأثیری بر بهبود اوضاع مالی، روابط خارجی و صادرات ندارد. بخش عمده صادرات ما به یاری قاچاق صورت می گیرد که این هم در شأن وزارت خارجه نیست که بخواهد تسهیلاتی در عبور و مرور غیر قانونی در مرز ها ایجاد بکند؛ بنابراین کسانی را که چنین پیشنهادی مطرح می نمایند زیاد همساز و مایل به توسعه مالی کشور نمی دانم. کسانی به توسعه مالی کشور واقعاً علاقه مند هستند که در صدد برطرف تحریم ها باشند. برطرف تحریم ها یک سیاست نظامی نیست؛ یک سیاست مالی است که توسط دیپلماسی متعارف باید انجام بگیرد، دیپلماسی که بتواند با جهان تعامل داشته باشد؛ وقتی تعامل با جهان ممنوع شده باشد دیگر نام گذاری و این حرف ها هیچ تأثیری در واقعیت امر نخواهد داشت.

مجلسی با توجه به اشاره قالیباف به تغییر رویکرد وزارت امور خارجه از سیاسی امنیتی به مالی سیاسی گفت: اصلی ترین وظیفه وزارت امور خارجه سیاسی است، اما امنیتی نیست. کار امنیتی نه در شأن دولت است و نه در شأن وزارت خارجه است که بخواهد از جنبه آکادمیک، مشروع و شفافی که دارد تبدیل به کارگزار امنیتی سیستم های داخلی خود در خارج از کشور بگردد. در ثانی من از این قسمت از گفته های آقای قالیباف، استقبال می کنم. بخصوص این که شخصاً یک مقام همواره امنیتی بوده است و حالا متوجه شده است امنیتی کردن سیاست کشور چقدر زیان آور است و لطمه زده است و خواهد زد همین باعث امیدواری است.

وی اضافه نمود: رویکرد سیاسی وزارت امور خارجه همواره بوده است، در چند سال گذشته هم کوشش کردند که رویکرد مالی داشته باشند بنابراین امر جدیدی رخ نداده، اما رویکرد مالی وزارت امور خارجه، هنگامی میسر است که قدم های اولیه در برطرف تحریم ها برداشته گردد. در شرایطی که تحریم وجود دارد وزارت امور خارجه نمی تواند رویکرد مالی داشته باشد. برای این که سیاست های شعاری، امنیتی و جنگی مانند از میان بردن فلان کشور و حضور در عرصه های نظامی، بین المللی و سیاست جهادی با اقتصاد منافات دارد؛ بنابراین فقط به طرح اولویت رویکرد مالی سیاسی از سوی آقای قالیباف با دید مثبت می نگرم، ولی این که این ایده بخواهد تغییری بدهد این را امکان پذیر نمی دانم.

می خواهند مهمترین وظیفه وزارت امور خارجه را از او بگیرند

سیدجلال ساداتیان دیگر دیپلمات پیشین کشورمان در تبادل نظر با خبرنگاران درباره اظهارات قالیباف مطرح نمود: کشور های مختلف متناسب با ساختاری که دارند وزارتخانه های خود را نام گذاری می نمایند مثلاً در کره جنوبی وزارت صنعت عملاً کار وزارت خارجه را هم پیگیری می نماید. در بعضی از کشور های دیگر هم به همین ترتیب است. در ژاپن وزارت امور خارجه بدون این که مسئله تجارت خارجی را دنبال بکند سفرا اهتمام ویژه ای بر این امر دارند که بتوانند زمینه های بازاریابی برای صادرات اقلام تجاری مهیا نمایند. خیلی از کشور هایی که جنبه های فراوریی و مالی دارند و فراوری و اقتصاد آن ها مقدار زیادی بسته به امر صادرات و تجارت خارجی است سفرا در این زمینه کار می نمایند.

وی اضافه نمود: در ایران هم این امر مورد تأیید است. سفرا یا از بین افرادی که این کار ها را بلد هستند و آموزش های لازم دیدند انتخاب می شوند یا اگر هم برجستگی های دیگری را دارند باید در این زمینه آموزش های لازم را ببینند. از جهت کوشش در این راستا این کار موردقبول است، اما آیا ساختار اقتصاد ما بر مبنای تجارت و روابط بین الملل تجاری راسخ است که ما بخواهیم نام را تغییر بدهیم. آن هم بدون محتوا یا این که باید به سمت مهیا کردن زمینه ها و مقدمات مربوط به این کار برویم. برای این کار شاید بهتر از تغییر نام این باشد که به سمت بیمه تجارت خارجی برویم. مثلاً ترکیه بسیاری از تجار خود را بیمه نموده است تا با خیال راحت بتوانند به کشور های مختلف بروند بازاریابی نمایند و نگران فروش خود نباشند، اما در ایران فراورینمایندگان و صادرنمایندگان رها شده هستند. قوانین و ضوابط از آن ها حمایت نمی نماید. این ها را باید اول درست بنمایند بعد بروند دنبال این که اسم وزارت خارجه را عوض نمایند. به نظر من همان نام خود وزارت امور خارجه خوب است و می تواند جواب گو باشد، ولی باید محتوایی روی این قضیه کار گردد.

او اضافه نمود: محتوایی یعنی از جهت فراوری و زمینه های فراوریی داخلی که شامل حمایت های سرمایه ای، آموزشی و بیمه ای می گردد. وقتی بسیاری از این قضایا آماده شد و آموزش های لازم به سفرا داده شد تا آن ها بتوانند در جهت بازاریابی و توسعه روابط بازرگانی خارجی کوشش بنمایند مسمایش درست شده و دیگر اسمش خیلی مهم نیست.

این دیپلمات درباره اظهار قالیباف مبنی بر تغییر رویکرد وزارت امور خارجه از سیاسی امنیتی به مالی سیاسی هم مطرح نمود: این حرف غلطی است که وزارت خارجه را از سمت سیاسی امنیتی به سمت سیاسی مالی ببریم. اصلی ترین وظیفه وزارت امور خارجه که سیاسی امنیتی است را می خواهند از آن بگیرند و بعد به چه نهادی بسپارند به یک نهاد نظامی؟ وزارت خارجه باید سیاسی امنیتی و در کنارش مالی باشد. گفته می گردد دستگاه سیاست خارجی پس یعنی کار سیاسی را باید انجام بدهد و در کنار آن طبیعتاً مباحث اطلاعاتی و امنیتی هم مطرح می گردد. وزارت خارجه اروپایی ها و آسیایی ها همینطور است. ولی در بعضی از این ها وجه تجارت خارجی و صادرات می چربد مثل کره جنوبی، ژاپن و کشور هایی که سفرا در جهت کار صادراتی بسیار فعال هستند. در وزارت امور خارجه اروپایی ها شاید وجه سیاسی بیشتر بچربد، ولی در آسیایی ها وجه مالی و تجاری بر این قضیه می چربد.

مجله آی سیب: مجله آی سیب | مجله فناوری های جدید، رایانه ها، موبایل ها و کجت های هوشمند

مجله بیزبینگ: مجله بیزبینگ، مجله موفقیت در کارآفرینی و کسب و کار